Przechodzimy do debaty nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym. Proszę zabranie głosu sprawozdawcę, panią poseł Alicję Florek.
Ustawa
z 2025 roku
o zmianie ustawy o samorządzie gminnym
Art. 1.
W ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym w art. 25a dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1
i dodaje się ust. 2 w brzmieniu:
"2. Zakaz, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy udziału radnego w głosowaniu w sprawach organizacji wewnętrznej oraz trybu pracy rady, w szczególności wyborów w radzie i jej komisjach.
Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Uzasadnienie
Poseł sprawozdawca: Alicja Florek
Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,
Przedłożony projekt ustawy stanowi rozstrzygnięcie sporu interpretacyjnego, występującego zarówno w doktrynie prawniczej, rozstrzygnięciach nadzorczych wojewodów, jak i w orzecznictwie sądów administracyjnych. Rozbieżność poglądów dotyczy dopuszczenia radnego ubiegającego się o funkcję w radzie gminy do udziału w głosowaniu nad swoją kandydaturą. Istnieje pogląd wskazujący, że udział w takim głosowaniu dotyczy interesu prawnego radnego przejawiającego się w pełnieniu określonych funkcji w radzie, które między innymi wpływają na wysokość diet pobieranych przez radnych pełniących funkcje oraz pogląd przeciwny, którego zwolennicy wskazują, iż pełnienie funkcji w danym organie stanowiącym dotyczy kwestii organizacji wewnętrznej rady, przez co w związku ze zróżnicowaniem zakresu obowiązków radnych pełniących funkcje oraz niepełniących tych funkcji, nie może mówić o interesie prawnym, bowiem ten występuje tylko w przypadku zaistnienia stosunków zewnętrznych pomiędzy radnym a gminą.
Projektowany stan prawny prowadzi do rozwiązania wskazanego problemu poprzez dokonanie jednolitego wskazania, że radny może brać udział w głosowaniu nad swoją kandydaturą na funkcje w radzie, ponieważ nie stanowi to jego interesu prawnego, a jedynie dotyczy kwestii organizacji wewnętrznej danego organu stanowiącego.
Z uwagi na częste analogie występujące w organizacji innych aniżeli rady gmin organów, występuje potrzeba ujednolicenia stanowiska ustawodawcy w taki sposób, że tak jak nie ma mowy o wystąpieniu interesu prawnego w przypadku na przykład posła ubiegającego się o funkcję Marszałka Sejmu RP lub przewodniczącego komisji, czy posła pełniącego funkcję Prezesa Rady Ministrów i biorącego udział w głosowaniu nad wotum zaufania dla Rady Ministrów.
Ustawa o samorządzie gminnym przewiduje, że radny nie może brać udziału w głosowaniu w radzie ani w komisji, jeżeli dotyczy ono jego interesu prawnego. Regulacja ta nie zawiera jednak definicji legalnej pojęcia "interes prawny", przez co jego interpretacja zarówno przez rady gmin, jak i organy nadzoru nad samorządem jest niejednolita, i obejmuje często tak przepisy prawa materialnego, jak i przepisy prawa ustrojowego. Mając na względzie powyższe, w wyniku wyłączenia radnego z głosowania nad jego kandydaturą na funkcje w radzie gminy lub stwierdzania nieważności uchwały, nad którą radny kandydujący na funkcję głosował, z uwagi na nieparzystą liczbę radnych w organie stanowiącym, dochodzi często do sytuacji, w której organ ten nie jest w stanie dokonać wyboru na przykład wymaganą bezwzględną większością głosów w przypadku przewodniczących i wiceprzewodniczących rad gmin, z uwagi na równy rozkład głosów pomiędzy poszczególnymi środowiskami politycznymi.
Przedłożony projekt ustawy wywrze pozytywny skutek społeczny w postaci zażegnania sporów politycznych spowodowanych odmienną interpretacją stanu prawnego i uprawnienia radnego do wzięcia udziału w głosowaniu nad swoją kandydaturą na funkcje w radzie gminy. Niniejsza ustawa nie wywołuje żadnych skutków gospodarczych. Wpływa ona natomiast pozytywnie na finanse publiczne poprzez eliminację potrzeby dokonywania przez organy nadzoru nad samorządem rozstrzygnięć nad prawidłowością wyborów organów wewnętrznych rad gmin, a co za tym idzie, eliminację potrzeby ponoszenia nakładów finansowych związanych z prowadzeniem tych postępowań.
Przedmiot projektu niniejszej ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej, nie wpłynie także negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Dziękuję.
