Expose premiera Szamira DeLeona

[Gniewomir Maj-Ołyński]

Marcin Schmidt:

Szanowni Państwo,
otwieram drugie posiedzenie Senatu. Dzisiaj zajmiemy się udzieleniem wnioskiem o udzielenie wotum zaufania rządowi, przedstawionym przez pana premiera Szamira DeLeona. Proszę pana premiera o zabranie głosu.

[Szamir DeLeon]

Szamir DeLeon:

Drogie Polki i drodzy Polacy!
Panie Marszałku!
Wysoka Izbo!
Szanowni państwo!

Niedawno Sejm po ciekawej dyskusji udzielił mi wotum zaufania. Dzisiaj stoję tutaj, aby zachęcić was, drogie senatorki i senatorzy do potwierdzenia decyzji Sejmu. Część z państwa pewnie mnie zna, bo miałem okazję zasiadać przez kilka miesięcy w izbie wyższej i zapewne w ciemno zagłosuje za. Jednak gorąco zachęcam do wsłuchania się w moje expose, nawet jeśli większość z państwa słuchała mojej wypowiedzi w Sejmie.
Rząd będzie się składał z wielu specjalistów, część z nich była lub jest senatorami. Razem, z szanownym państwem zwłaszcza, będziemy mogli zrobić wiele. Zmieniać Polskę na prawie każdej płaszczyźnie.
Chciałbym też na początku zapewnić, że nie będziemy likwidować wszystkiego, co powstało przed 2026 rokiem, ani obsadzać wszystkich stanowisk jakie można naszymi ludźmi. Przyszliśmy tu dla Polski, dla przyszłych pokoleń, a nie naszych ambicji politycznych.
Deklaruję również, że nie będziemy wykorzystywać stanowisk rządowych do promowania naszych postulatów dotyczących spraw ustrojowych.

W swoim sejmowym expose zacząłem od finansów, bo tylko dobry stan finansów pozwoli na zmiany. Wielu zarzucało mi, że moim głównym pomysłem jest dofinansowanie. Ktoś złośliwy policzył nawet, że w całym swoim expose ponad 30 razy mówiłem o zwiększeniu nakładów na, o dofinansowaniu i tak dalej. Wielu postuluje, że należy dogonić zachód, a tylko przyjmując najlepsze wzorce z zachodu, czyli zwiększając nakłady na kluczowe usługi publiczne, na politykę socjalną uda się to zrobić. Jeśli chcemy mieć porządne państwo, nie z tektury, to trzeba stworzyć taki system, gdzie nikt nie jest biedny, a dobro wspólne jest w większym stopniu budowane.
Będziemy aktywnie walczyć z nadużyciami podatkowymi, będziemy aktywnie działać na rzecz wprowadzenia mechanizmu płatności podzielonej- tutaj potrzebna będzie praca na arenie międzynarodowej, tak samo jak z Prokuraturą Europejską do której wejdziemy. Wprowadzimy system monitorowania drogowego przewozu towarów objętych akcyzą. Wzmocnimy kontrole na tak zwanym szlaku paliwowym. Kompleksowo uregulujemy zasady uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych w obrocie gospodarczym na terenie Polski poprzez zgromadzenie tych zasad w jednej, prostej ustawie. Wprowadzimy specjalny podatek na banki, instytucje kredytowe, SKOK'i, zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji czy instytucje pożyczkowe. Zapewni to stabilności sektora bankowego poprzez przyrost kosztów angażowania się banków w ryzykowne modele finansowania swojej działalności.
Już rozpoczęliśmy prace nad systemem monitorowania oraz nad mechanizmem podzielonej płatności. Komisja Europejska udzieliła nam derogację na mechanizm split payment.

Państwo będzie aktywnie inwestowało. I w wielkie projekty jak państwowy program budowy mieszkań pod wynajem, który ureguluje rynek mieszkaniowy, obniży ceny mieszkań i zwiększy ich dostępność, jak i w samego człowieka. Stworzymy nowe miejsca pracy w przemyśle. Aktywne państwo w przemyśle jest możliwe. Stworzymy fundusz zalążkowy, który będzie wspierał innowacyjne pomysły. Podobne rozwiązanie pomyślnie funkcjonuje w wielu samorządach. Nasza gospodarka cierpi na lata zaniedbań. Ten zmarnowany potencjał powstrzymuje nas wszystkich. Nierówności wzrosły, gdy gospodarka przesunęła się w stronę nisko opłacanych, niepewnych miejsc pracy. Będziemy wymagać od firm dostarczających władzom krajowym lub lokalnym wysokich standardów, których powinniśmy oczekiwać od wszystkich firm.

Bez sprawnej służby zdrowia nie ma godnego życia. Dlatego musimy zwiększyć nakłady na zdrowie. Jednak nie możemy pozwolić, żeby nowe pieniądze zostały źle wydane, żeby system był nieefektywny. Stworzymy Krajowy Instytut Onkologii. Zwiększymy nakłady na leczenie niepłodności. Poszerzymy gamę darmowych badań prenatalnych dostępnych w trakcie trwania ciąży. Będzie refundowanie badanie nieinwazyjne, takie jak test NIFTY. Zwiększymy zatrudnienie w służbie zdrowia. Zagwarantujemy opiekę zdrowotną dla dzieci w każdej szkole. Zatrudniona w pełnym wymiarze godzin osoba będzie przeprowadzać badania profilaktyczne oraz nadzorować przestrzeganie zasad zdrowego żywienia w szkole.

W Polsce sport jest bardzo popularny, ale niestety tylko w telewizji czy w internecie. Praktycznie nikt nie uprawia. Powodów jest wiele: od braku czasu, pieniędzy, po dyskryminację. Dostęp do sportu oraz rekreacji i turystyki dla wszystkich, bez względu na różnice płci, pochodzenia, zamożności, stopnia fizycznej sprawności, wieku czy tożsamości psychoseksualnej musi być systemowo wspierany przez państwo i zapewniam, że tak będzie. Zmniejszymy dotacje z budżetów centralnego na sport wyczynowy dorosłych i przekierujemy nadwyżki na sport amatorski oraz rekreację dzieci i dorosłych, jak również dofinansowanie dla sportu dzieci i młodzieży. Włączymy wiedzę o zdrowiu i rekreacji do szkoleń BHP.

Egalitarna Polska równych szans i solidarności społecznej, a nie Polska zwalczających się egoizmów to jedyna droga na odbudowanie zaufania obywateli do państwa. Ostatnie rozwiązania w zakresie polityki prorodzinnej nie były odpowiednio silne- powszechne, pomocne przez dłuższy okres życia dziecka. Dlatego stworzymy Powszechny Zasiłek Wychowawczy, zależny od dochodów, ale każdy, bez względu na zarobki, będzie mógł liczyć na wsparcie w wysokości co najmniej 100 złotych miesięcznie, a najbiedniejsi na 1000 złotych. Zwiększymy też rentę socjalną i wiele zasiłków, w tym poszerzymy prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Zwiększymy prawa lokatorów. Rozpoczęliśmy już rozmowy z wieloma środowiskami o wysokości płacy minimalnej.

Polska równych szans będzie, gdy każdy będzie miał podobne warunki rozwoju, już od dziecka. Dlatego zwiększymy obsadę nauczycielską w szkołach 
osiągających gorsze wyniki, wykorzystamy niż demograficzny do zmniejszenia liczebności klas. Zwiększymy subwencję oświatową, wesprzemy dodatkowymi funduszami szkoły poza wielkimi miastami. Program nauczania dzięki egalitarnym systemie edukacji nie będzie musiał być dostosowany do testów standaryzowanych. Nauczycielkom i nauczycielom zapewnimy godne pensje i stabilność zatrudnienia– w zgodzie z Kartą Nauczyciela. Zakażemy podpisywania dziewięciomiesięcznych kontraktów nauczycielskich, zostawiających młodych pedagogów bez dochodów w czasie wakacji.

Niezwykle ważne jest, aby ustanowić ambitne cele dotyczące dobrostanu zwierząt niż obecnie. Zwierzęta domowe wymagają silniejszej ochrony przed okrucieństwem. Dzikie zwierzęta potrzebują zrównoważonego ekosystemu. Będziemy zakazać sprzedaży innej firmy szczeniąt, wprowadzać i egzekwować całkowity zakaz handlu kością słoniową i lepiej kontrolować zakaz występowania dzikich zwierząt w cyrkach. Inwestowanie w nasze środowisko to inwestowanie w naszą przyszłość. Będziemy chronić siedliska i gatunki w rezerwatach przyrody. Ustalimy wytyczone cele dla systemów zdeponowania plastikowych butelek, współpracując z producentami żywności i sprzedawcami, aby zmniejszyć ilość odpadów. Będziemy chronić pszczoły, zabraniając neonikotynoidów.
Będziemy promować zrównoważone rolnictwo, żywność i rybołówstwo, inwestując i promując umiejętności, technologię, dostęp do rynku i innowacje. Będziemy wspierać zrównoważoną, długoterminową przyszłość dla naszego rolnictwa, rybołówstwa i przemysłu spożywczego, finansuje solidną odporność na powódź, inwestuje w społeczności wiejskie i przybrzeżne oraz gwarantuje ochronę i rozwój norm jakości środowiska.

Sprawny system transportowy jest niezbędnym warunkiem funkcjonowania każdej gospodarki. Nie tylko odbudujemy, lecz także rozwiniemy sieć kolejową, szczególnie aglomeracyjną. Intensywne i regularne prace inwestycyjne i modernizacyjne ustabilizują i rozwiną sektor firm powiązanych z koleją, dając stabilne miejsca pracy wysokiej jakości. We współpracy z samorządami będziemy dążyli do osiągnięcia długoterminowego, lecz priorytetowego celu- drogi utwardzonej prowadzącej do centrum każdej wsi obrębowej.

Będziemy utrzymywać bezpłatny wstęp do muzeów i inwestować w muzea i sektor dziedzictwa.
Bycie artystą to wspaniała kariera. Ale zbyt często niska lub zerowa płaca oznacza, że ​​nie jest to opcja dla tych, którzy nie mają dobrze prosperujących rodzin, aby je wspierać. Będziemy współpracować ze związkami zawodowymi i pracodawcami, aby uzgodnić doradztwo sektorowe i wytyczne dotyczące standardów wynagrodzeń i zatrudnienia, które uczynią sektor bardziej dostępnym dla wszystkich.

Bezdomność nie jest nieunikniona w kraju takim jak nasz. Jednak liczba bezdomnych ciągle wzrasta. To nas wszystkich zawstydza. Nie może być żadnych wymówek w tej sprawie- potrzebne są konkretne rozwiązania. Podejmiemy działania mające na celu wyeliminowanie podstawowych przyczyn bezdomności, w tym zabezpieczymy schroniska dla bezdomnych dodatkowymi środkami.

Polska polityka zagraniczna ma wielkie możliwości. Wykorzystamy je. Będziemy w większym stopniu uczestniczyć w procesie kreowania polityki unijnej w różnych jej wymiarach. Jest wiele płaszczyzn, które wymagają szerszej współpracy, od stosunków przygranicznych, po walkę z ubóstwem, do kreowania razem z ONZ polityki na rzecz pokoju. Będzie to wymagać nowoczesnej i globalnej strategii, łączącej splecione instrumenty polityki zagranicznej z dyplomacją, obroną i rozwojem.
Znaczenie Polonii i Polaków przebywających za granicą w kształtowaniu w środowiskach zamieszkania i pracy rzetelnego wizerunku kraju, a także w pielęgnowaniu dziedzictwa narodowego zagranicą, języka polskiego i kultury jest niezwykle istotne. Obecnie na świecie rozsianych jest kilkanaście milionów Polek i Polaków. Istotne będzie stworzenie atrakcyjnej oferty współpracy dla młodego pokolenia Polonii, lepsze wykorzystanie potencjału polonijnych profesjonalistów, oraz efektywne zabezpieczanie praw wszystkich Polek i Polaków za granicą. Polska zainteresowana jest dialogiem z Polonią i Polakami zamieszkałymi za granicą ukierunkowanym na przepływ idei, doświadczeń, wiedzy i innowacji, a zadaniem rządu jest ułatwienie tego dialogu.

Podstawowym obowiązkiem każdego rządu jest ochrona i obrona obywateli. Silna, realna i trwała polityka w zakresie obrony i bezpieczeństwa musi służyć obywatelom. Zapewnimy, aby nasze siły zbrojne były odpowiednio wyposażone i zaopatrzone w zasoby, aby sprostać szerokim wyzwaniom w zakresie bezpieczeństwa. Zacieśnienie współpracy w zakresie badań nad obronnością, bazy przemysłowej i cyberobrony poprzez wspólne pozyskiwanie i wykorzystywanie zdolności wojskowych i inne projekty współpracy, w celu bardziej efektywnego wykorzystania budżetów krajowych na obronność będzie niezwykle ważne.
Będziemy wspierać policję w wykonywaniu ich obowiązków. Zapewnimy funkcjonariuszom wyposażenie i osoby potrzebne do zapewnienia skutecznych usług policyjnych, w tym od rosnącego zagrożenia cyberprzestępczością. Będziemy z nimi pracować, aby zapewnić, że nasza społeczność jest bezpieczniejsze dla wszystkich. Zapewnimy odpowiednie wsparcie ofiarom przestępstw.
Bezpieczeństwo informacyjne, w tym ochrona informacji niejawnych, to jeden z najważniejszych obszarów funkcjonowania systemu bezpieczeństwa państwa. Strategiczne zadania w tym zakresie obejmują: zapewnienie bezpieczeństwa informacyjnego państwa poprzez zapobieganie uzyskaniu nieuprawnionego dostępu do informacji niejawnych; zapewnianie personalnego, technicznego i fizycznego bezpieczeństwa informacji niejawnych czy akredytację systemów teleinformatycznych służących przetwarzaniu tych informacji.
Działania zwiększające bezpieczeństwo ekologiczne będą się koncentrowały na poprawie stanu środowiska, zachowaniu różnorodności biologicznej oraz adaptacji do zmian klimatu. W ramach ochrony środowiska kontynuowane będą działania na rzecz poprawy czystości powietrza, wód, gleb oraz właściwej gospodarki odpadami. Szczególne znaczenie w tym kontekście ma realizacja działań przeciwpowodziowych oraz usprawnienie systemu zarządzania kryzysowego.

Oczywiście, w swoim drugim expose, tak jak poprzednim, nie zawarłem wszystkich propozycji, wszystkiego czym zajmie się rząd. Jednak zadania przed którymi staje rząd są ogromne. I tylko współpracując razem z państwem uda nam się zrealizować wielkie projekty.

Dziękuję

[Marek Kohn]

Były premier Marek Kohn, z dużą uwagą wysłuchał przemówienia swojego następcy

Panie Marszałku,
Wysoka Izbo,
Panie Premierze,
Szanowni Państwo,

Dzisiejsze wystąpienie pana premiera należy, co zresztą sam wskazał, rozpatrywać łącznie z wystąpieniem sejmowym. Nie sposób zatem nie odnieść się do słów wypowiedzianych przez pana premiera w izbie niższej. Rzeczywiście, wystąpienie było obszerne - choć bardzo nierównomierne. Wyraźnie widać było, które wyzwania są dla pana premiera najistotniejsze, a w których czuje się słabiej. To zresztą widać po składzie rządu, po tym jak wyglądać ma przypisanie działów administracji rządowej. Widać, że rząd nie interesuje się w istocie zdrowiem - wymienił pan premier kilka obszarów, ale to w tym zakresie było ujęcie dość wąskie, wyrywkowe, problematyczne. Nie było ujęcia systematycznego, co zresztą pokazała następnie odpowiedź udzielona pani premier Budzyńskiej, że Wy w zasadzie nie wiecie, jak wkomponować pomysły w system, który nie wiadomo, czy chcecie w ogóle zostawiać, i że o wszystkim musicie jeszcze porozmawiać. To było, przyznajmy, słabe. Ale zanim o tym, chcę powiedzieć o czymś innym w tych pierwszych, recenzujących słowach.

W Sejmie padły słowa miejscami nieprawdziwe, miejscami krzywdzące dla wielu ludzi, którzy przez ostatnie cztery lata działali na rzecz Polski. Chciałbym powiedzieć, że to bardzo zły zwyczaj w pierwszym wystąpieniu zaczynać od takich słów. To kwestia stylu, który - głęboko panu premierowi tego życzę - będzie jednak ewoluował. Natomiast, mam ogromną prośbę do Pana Premiera: żeby dzisiaj przeprosił tych, których tym wystąpieniem uraził. Możemy się nie zgadzać, możemy ostro mówić o swoich poglądach, ale chciałbym byśmy kierowali się szacunkiem. To bardzo, bardzo ważne - gdy aspiruje Pan do rządzenia Polską.



O jakich słowach mówię? O tym braku rozmowy. Powiem panu, panie premierze, że jest to szczególnie bolesne z tego powodu, że osobiście za pewne kroki w tej dziedzinie odpowiadałem. Tak się składa, że to ja podjąłem decyzję o przekazaniu pełnej kontroli komisji sejmowych pod przewodnictwo klubów opozycyjnych. To był pierwszy ruch. Wy już pokazaliście, że odstępujecie od tej cennej inicjatywy. To my otwarliśmy parlament na inicjatywy obywatelskie. To my odpowiadaliśmy na interpelacje poselskie w sposób aktywny - legendarna jest wręcz sprawa tzw. "ofensywy" PD, na którą rząd odpowiedział dokładnie, precyzyjnie i szybciej niż tego wymagały przepisy. To my wdrożyliśmy instytucję referendum "na żądanie", która była szansą dla środowisk lewicy, które podnosiło, że zdominowany przez lata parlament rzekomo "boi się referendów".

To my otwarliśmy debatę o polskiej polityce społecznej - o którą, panie premierze, lewica zabiegała i która była aktywną rozmową ministra Mentzena z Państwem. Także naprawdę, bardzo bym prosił, żeby o tych rzeczach nie zapominać, bo byli tacy ministrowie jak Sławomir Mentzen, czy komisarz Karolina Południowa - rzeczywiście, może te słowa o "najwyższym stopniu wybitności w MSZ od czasów II wojny światowej" to jest przesada, ale to jest mówiąc prawdę określenie raczej bliższe, niż dalsze od prawdy. Zwiększony udział w AIIB, inicjatywy w Afryce, szczyt G-20, Nordycki Bank Inwestycyjny, Ukraina w Wyszehradzie - to są tylko drobne wycinki tej ogromnej pracy.

Wysoka Izbo,

W związku z tym, chciałbym powiedzieć parę słów o polityce zagranicznej. Czuję się do tego w sposób szczególny zobowiązany ze względu na wystąpienie pana premiera, w tym słowa którymi uderzył w panią minister Południową zarówno w wystąpieniu głównym, jak i doprecyzowaniach. Ale także czuję się do tego zobowiązany jako przewodniczący senackiej komisji w materii spraw zagranicznych i Unii Europejskiej.

Rzeczywiście, tu się chyba w sposób szczególny trzeba zgodzić właśnie w izbie senackiej – z natury bliższej sprawom zagraniczym - polska polityka zagraniczna w pewnym momencie, wiele lat temu, dokonała "zablokowania", pewnej pustki wizji. Wejście do Unii Europejskiej, wejście do NATO – realizacja polskich ambicji lat 90., w istocie zablokowało w wielu kręgach myślenie o osiąganiu kolejnych celów w polityce zagranicznej.

Natomiast to właśnie minister Południowa wyszła z tych ram, nakreśliła nowe wyzwania. I dzisiaj pan premier w swoim wystąpieniu może z ambicjami mówić o kierunkach, które wcześniej nie były eksplorowane w debacie powszechnej. Ja przypominam, że to pani minister Południowa zapraszała panią minister Skolską, i mam wrażenie, że sporo ją nauczyła. Czuję ducha pani minister Południowej w pańskim wystąpieniu, pewnie tworzonym przy udziale pani minister Skolskiej. I to dobrze. Osobiście, dość dobrze zresztą oceniam ten wybór personalny. Naprawdę, gdybym był w sytuacji pana premiera – to albo marzyłbym, żeby dostępna była komisarz Południowa, albo rozważyłbym, jak pan, zaprosić do współpracy panią minister Skolską. Daję więc w tym zakresie kredyt zaufania..

Pan Premier poświęcił polityce zagranicznej miejsca sporo. Z perspektywy przewodniczącego komisji senackiej w tym obszarze nie mogę powiedzieć nic innego, jak tylko wyrazić radość. Zabrakło w pana wystąpieniu - tak sejmowych, jak i senackim - jednakowoż, kilku rzeczy, które pani minister Południowa zainicjowała. Ze zdziwieniem odnotowałem, że dzisiaj pan premier skapitulował wobec tej symbolicznej ambicji Polski w ramach grupy G-20. Nie padły w tym zakresie żadne słowa. Nie powiedziano nic o kontynuacji tego kroku w postaci zabiegów o pozycję „permanent invitee”. Chciałbym, żeby pan premier odnióśł się do tego zagadnienia, omówił czy to pominięcie było intencjonalne, a jeżeli nie – to jakie kroki zamierza podejmować, żeby Polska w tym gronie była obecna.



W wielu zakresach doszło jednak do ogólników – wymienił pan premier około 30 państw, ale w zasadzie nie powiedział zbyt wiele. O Stanach Zjednoczonych powiedział pan tylko, że słabo się znamy, że była różna intensywność wspołpracy, że trzeba rozwijać współpracę, szczególnie szkół i uczelni. Mówiąc szczerze, panie premierze, to jest pewne zaburzenie proporcji. Przy całym szacunku i sympatii dla wielu innych z wymienionych państw, odgrywają one jednak mniejszą rolę niż Stany Zjednoczone w grze na arenie dyplomatycznej. Stany Zjednoczone trzeba traktować w tym zakresie, choć to teoretycznie tylko jedno państwo, jako w istocie swoisty znaczący, osobny region. Jeżeli Pan Premier mówi o Afryce około 80 słów, z czego wprawdzie 13 słów to są same nazwy państw, a Stanom Zjednoczonym poświęca słów nieco ponad 50, to rzeczywiście jest to pewna dysproporcja.

W kwestii Afryki, swoją drogą, też nie padło nic konkretnego. Nie odniesiono się w ogóle do polskiej działalności w zakresie Afrykańskiego Banku Rozwoju (AfDB). Kompletne milczenie jednego z większych kroków polskiej dyplomacji w tym regionie w całej historii polskiej polityki zagranicznej. Jakie będą dalsze kroki w tym zakresie? O Libii, gdzie Polska była istotnym elementem porozumienia we Włoszech, powiedział pan raptem jedno zdanie, że będziemy jako kraj rozmawiać. To bardzo dobrze, że pamiętał pan o tym wątku – bo sprawa libijska przewija się w polskiej polityce zagranicznej od wielu lat (choć, naturalnie, bardzo pobocznie), ale chciałbym wiedzieć w jakim zakresie. Jaka jest polska agenda? W kwestii tego regionu, rzeczywistej agendy w tym wystąpieniu nie było.

Pan premier, słusznie, może zauważyć, że moje własne wystąpienie przed czterema latami było wielokrotnie uboższe w tej materii. Przyznaję się, ale to jest też kwestia przyjętego przez pana premieru sposobu wygłoszenia programu rządu. Gdy ja go wygłaszałem, było ono krótkie, skondensowane, bardziej kierunkowe. Pan premier wybrał w tym zakresie wystąpienie w założeniu mówiące o niezliczonej rzeczy zagadnień, ale temu zadaniu nie sprostał. Stąd właśnie pozwalam sobie czynić wszystkie te uwagi. Zwłaszcza, że – panie premierze - funkcjonujemy też w zmienionym otoczeniu, które powstało w wyniku naszej polityki. Dzisiaj jest dużo więcej kwestii w zakresie polityki zagranicznej, o których należy powiedzieć.

Obudziliśmy sprawę azjatycką – mówiłem już o AIIB, więc myślę, że to jest wątek o znaczeniu zasadniczym. Nie było tego w agendzie rządu, bo myśmy nie mieli takiego przekonania, że tutaj da się tyle zrobić. Ale zrobiliśmy, i dzisiaj pan premier – po tych czterech latach – ma o czym mówić. Ale nie powiedział. Chiny i Indie, państwa kluczowe w regionie, pojawiły się w mniejszym zakresie niż Mongolia, z którą jednak więzy gospodarcze są mniej intensywne, choć – tu drobne przypomnienie – tam też podjęliśmy kroki wzmacniające.



W sprawie nordyckiej – gdzie otwarliśmy kwestię NIB, pan premier łaskaw był powiedzieć tylko, że „teoretycznie” coś zostało zrobione. Myślę, że zaangażowanie na poziomie wyższym niż łącznie Litwa, Łotwa, Estonia i Islandia, to nie jest coś o charakterze czysto teoretycznym. Polska zaangażowała się na poziomie kilkuset milionów euro i, takie podejmowaliśmy wtedy decyzje, miała to zaangażowanie intensyfikować. W istocie, pan premier „przejechał się” po tym temacie bez słowa, i to jest sytuacja przykra. Bo pan premier mówił bardzo obszernie o krytyce poprzedników, natomiast aboslutnie pominął ważne w tym obszarze działania. Wymazał pan szeroki zakres polskiej polityki zagranicznej.

Nie wchodząc już w dalsze wątki, ja chciałbym powiedzieć jeszcze tylko, by pan premier rozbudował wobec Wysokiej Izby koncepcję polityki zagranicznej na najbliższe lata w omawianych w wystąpieniu zakresach, a także – ponawiam prośbę, by jednak pan premier uszanował prace minister Południowej i jednak wycofał się ze słów, że Polska po 2004 roku planu, co dalej z polityką zagraniczną, nie miała. Karolina Południowa ten plan miała i go publicznie omawiała. Skądinąd, pana minister, minister Skolska, ten plan komentowała. Nie mówmy, że go nie było.

Wysoka Izbo,

Chciałem, w założeniu, pozostać przy słowach poświęconych polityce zagranicznej. Taka jest, mam wrażenie, moja obecna rola w tej Izbie. Nie mogę jednak, jako prawnik, pozostać ślepy na część wystąpienia pana premiera, który rozpoczął ją od "niezależne sądy, przyjazne dla obywatela, orzekające jak najsprawiedliwiej i sprawnie są podstawą państwa prawa". Rzeczywiście, to jest pewien sposób do szerokiej refleksji i zaproponowania postulatów w zakresie wymiaru sprawiedliwości, jakości prawa, no, rzeczywiście, bardzo poważnych deklaracji. Niestety, panie premierze, w tym zakresie - oczekiwania zostały zawiedzione.

O tym temacie, kluczowym z perspektywy obywateli, padło łącznie niewiele więcej słów niż o Afryce, o której - jak już mówiliśmy - w większości ograniczono się do wymienienia nazw państw, i powiedzenia o woli współpracy. Otóż, w tej dziedzinie, pan premier był łaskaw zaproponować dostęp do pomocy prawnej. Przypominam panu premierowi, że został on urealniony na podstawie ustawy poprzedniego parlamentu. W związku z tym ja oczekuję informacji: co konkretnie chce Pan zrobić w tej dziedzinie? Bo sama idea została wdrożona, natomiast chciałbym poznać pańskie postulaty w tym zakresie, jeżeli uznaje pan te kroki za zbyt oszczędne.

Wybaczam sformułowanie o "kodeksie postępowania sądowego", nie jest pan premier prawnikiem, to jest zrozumiałe. Aczkolwiek to jest myślę odzwierciedlenie tego, że ministrem sprawiedliwości zdecydowano się uczynić osobę, która jednak bardziej jest - patrząc biograficznie - ministrem "równości", niż sprawiedliwości. Oceniam ten wybór niekorzystnie przez pryzmat opisania tych postulatów. Pani Minister, jak rozumiem odpowiedzialna za przygotowanie agendy pańskiego rządu w tym zakresie, wykazała się istotnymi mankamanetami. Bo jeżeli pan premier mówi o "małych, ale ważnych" zmianach w kodeksach, to trzeba powiedzieć: jakich? Jaka będzie polska polityka karna w najbliższych latach? Jak odpowiecie na wyzwania nowoczesności w tym zakresie? Co to znaczy "ułatwimy wiele procedur"? Jakich?

W tej dziedzinie pozostaję głęboko krytyczny, i liczę na pana precyzujące wystąpienie.

Wysoka Izbo,

Obiecałem jednak, że nie chciałbym, by to wystąpienie było nadmierne - są z pewnością także potrzeby innych senatorów. Chciałbym zatem, kończąc wystąpienie, przywołać słowa pana senatora, pana hrabiego Jarosława Kaczyńskiego. Słowa, które po raz pierwszy padły przy okazji powoływania rządu Leszka Millera w 2001 roku. Myślę, że w związku z tym to dobra okazja, by pojawiły się także po ćwierćwieczu także przy tej okazji.

Pan premier Jarosław Kaczyński mówił bowiem o pewnej konfuzyjnej sytuacji opozycji odpowiedzialnej. Otóż taka opozycja musi dobrze życzyć swojemu krajowi, dobrze życzyć Polsce. Ale dobre powodzenie Polski zawsze, tak to już jest, w jakimś zakresie służy rządowi. Rządowi, z którym opozycja się nie zgadza. Sytuacja trudna, w przeszłości wiele środowisk - oszczędzę nazw - wybierało raczej opcję "anty-rząd" niż "pro-Polska".

Panie premierze, dobrze życzę Polsce, dobrze życzę panu, dobrze życzę temu rządowi - choć się z nim, wielowątkowo, nie zgadzam. W wielu sprawach pozostaniemy pewnie w niezgodzie, ale chciałbym Pana zapewnić, że pozostaję w szacunku do decyzji Polaków. Pozostaję w szacunku do pańskich, głęboko wierzę, szczerych przekonań dotyczących wymaganych zmian. Miejscami, oczywiście, błędnych [uśmiech], ale - jak powiedziałem - wierzę, że szczerych. Chciałbym zapewnić pana, że może Pan liczyć na wszelkie potrzebne wsparcie w zakresie dobrych zmian dla Polski. Chciałbym jednocześnie prosić pana premiera, by nie zawsze kierował się "inną polityką" jako wyznacznikiem zachowań koalicji rządzącej. By doceniał poczynione w latach poprzednich reformy.

W sposób szczególny, pragnę o to zaapelować w drażliwych kwestiach - ochrona zdrowia, system funduszu płac i to, co udało się wypracować pozytywnego w polityce zagranicznej. Czyli - mówiąc skrótowo, bo to już było wspomniane - Skandynawia, czyli Marsylia i G-20, czyli Afryka, czyli Azja. Rozwijać, budować, pracować - ale tam, gdzie to możliwe, realizować to, co jest standardem w poważnych krajach, to jest pewną spójność, pewną kontynuację, budowanie pewnych priorytetów wspólnych. Wierzę, że to jest możliwe. Więcej, że to jest konieczne. I głęboko wierzę, że to się stanie. Są do tego mechanizmy, i mam nadzieję, że pan premier będzie aktywnie tych mechanizmów używać.

Dziękuję.

[Mikołaj Liściowski]

Wasza Wysokość Książę Marszałku!
Wysoka Izbo!
Wielce Czcigodny Panie Premierze,



w wielu kwestiach muszę się zgodzić z moim przedmówcą, panem hrabią Kohnem i oczywiście nie będę powtarzał wątków przez niego już poruszonych, może poza jednym. Krytyka pod adresem poprzednich gabinetów ze strony Pana Premiera była także w mojej opinii przesadna. Z drugiej strony jednak cieszy fakt, że w pewnych kwestiach nowy gabinet postawił na kontynuację, nie decydując się na przykład na wymianę dużej części wyższej kadry urzędniczej, chociażby pani minister Lewickiej czy pana ministra i generała Skrzypczaka. To dobrze, że Pan premier potrafił wznieść się ponad polityczne podziały i postawić na sprawdzonych specjalistów. Odbieram to jako dobry sygnał na przyszłość.

Kilka kwestii moim zdaniem wymaga dopowiedzenia. Pani premier Budzyńska w Sejmie pytała o konkrety w kwestii rozbudowy sieci autostrad i dróg ekspresowych. Pan odpowiedział jedynie, że będziecie realizowali projekty rozpoczęte przez poprzednie rządy. Czy to jednak nie zbyt mało? Czy rząd nie ma jakichś nowych planów w tej sprawie? Obecna siatka autostrad i dróg ekspresowych powstała wiele lat temu i od lat nie była w większym stopniu modyfikowana. Czy gabinet nie będzie podejmował żadnych prac nad zaplanowaniem budowy nowych dróg tego typu, które w niektórych regionach kraju niewątpliwie są potrzebne?

Ani w ekspose sejmowym, ani w tym dzisiejszym nie poruszył Pan kwestii ochrony zabytków. Te tymczasem w pewnych regionach kraju wymagają niewątpliwie zwiększenia nakładów na ich konserwację. Wymieniłbym tu chociażby od lat zaniedbywany w tej sferze Dolny Śląsk, gdzie niszczeje wiele naprawdę wartych renowacji zabytków, w większości poniemieckich. Choć w ostatnich latach część z nich odzyskało dawny blask, także dzięki prywatnym inwestorom, problem wciąż istnieje. Czy rząd ma zamiar jakoś zająć się tą kwestią?

Jednej wypowiedzi Pana premiera też, szczerze przyznam, nie zrozumiałem. Chodzi mi o zdanie: "Będziemy zakazać sprzedaży innej firmy szczeniąt". Jak rozumiem, przejęzyczył się tu Pan. O co zatem chodzi?

Liczę na klarowne wyjaśnienie tych kilku kwestii.

Dziękuję.

[Szamir DeLeon]

Szamir DeLeon:
Panie Marszałku!
Wysoka Izbo!
Panie premierze!

Swoje słowa dotyczące braku dialogu odnosiłem głównie do ostatnich miesięcy rządu pani premier Ryszkowskiej i pana Wójtowicza. Nie wiem co się wtedy stało, ale nagle zaprzestano debaty. Coś się popsuło i nie wspomnienie o tym byłoby naprawdę nie na miejscu. Najlepszym wyrazem tej zmiany jeśli chodzi o postrzeganie debaty było głosowanie nad wnioskiem o uzupełnienie porządku dziennego obrad o debatę na temat przyszłości budżetu Polski. Koalicja rządowa, poza niektórymi wyjątkami, głosowała przeciw.
Na pewno należy podkreślić, że gdy premierem był pan, panie Marku Kohnie oraz później, gdy był pan ważną osobą w rządzie pani premier Ryszkowskiej, to rzeczywiście ta debata była i to na wiele lepszym poziomie niż za poprzedników. Prawdopodobnie na najlepszym w IV RP. Jednak gdy, z różnych powodów, pana pozycja w partii, koalicji rządzącej była coraz słabsza, ta orientacja na debatę spadła. Zapewne, chociaż to są tylko domysły, to też było jednym z powodów pańskiego odejścia z PL-K, że te pozaideologiczne rozwiązania, które debatę budowały zostały zniszczone.
Jeśli ktokolwiek po moim dookreśleniu wciąż się czuje co najmniej zniesmaczony, to z wielką szczerością wyrażam głębokie przeprosiny.

Polityka zagraniczna, gdy szefem MSZ była pani Południowej też mogła ubiegać o miano najlepszej w IV RP, ale nie najlepszej na jaką było Polskę stać. Jednak później ta polityka była raz aktywna, a raz nie. Brakowało konkretnych rozwiązań, był pierwszy krok, a nie było kolejnych. Też mówiąc o tym, że po 2004 roku nie było planu dotyczącego polityki zagranicznej RP, chciałbym podkreślić, że mówiłem wtedy o nieistnieniu klarownego planu na kilka lat, który spokojnie może przejąć ktokolwiek, nie ważne z jakiej partii by pochodził, a nie jakiegokolwiek planu.
Dysproporcji w moim przemówieniu można poszukiwać na wielu płaszczyznach, jednak nie należy poszukiwać w tej dysproporcji jakiś ukrytych znaczeń. Jeśli poszukiwał pan ducha pani Karoliny Południowej w moim expose, to zapewne znalazł pan ducha polskich interesów, panie premierze.

Wymiar północy polityki to obszar niezwykle ważny i przez wiele lat niedoceniany w polityce Polski w stosunkach dwustronnych z poszczególnymi państwami i wielostronnych, jako całość polityki Unii Europejskiej. Będzie on realizowany w kilku segmentach. Państwa skandynawskie, obszar arktyczny i obszar morski. Z państwami takimi jak Szwecja czy Norwegia mamy stosunki dobre, będziemy je jednak pogłębiać w wymiarze politycznym i gospodarczym. Z zadowoleniem i uwagą przyjmujemy możliwość współpracy między innymi w sektorze energetyki, zarówno w wydobywaniu paliw tradycyjnych, jak i inwestycjach w energetykę na morzu. Islandia ma bogate doświadczenia w wykorzystywaniu energii geotermalnej. Rozpoczynamy prowadzenie analiz w tym zakresie, przedstawiciele kilku resortów są już po pierwszych rozmowach. Na razie wstępnych, na tym polu będą możliwe do wykorzystania środki między innymi NIB. Wzmacnianie współpracy to również aspekt militarny, na przykład Szwecja zwiększa wydatki na prace w tym obszarze. Nawiążemy współpracę w dziedzinie technologii zbrojeniowej, która wymaga poszerzenia. Arktyczny w którym zawierają się żywotne interesy państw regionu, ale i globalnych graczy międzynarodowych, z jednej strony to surowce, w tym strategiczne metale rzadkie, wykorzystywane chociażby w produkcji samochodów elektrycznych, wiatraków, to konieczność dbania o środowisko naturalne, utrzymanie dziedzictwa tych obszarów. Na przecięciu dwóch segmentów jest trzeci- morski, gdzie konieczne jest szersze porozumienie w sprawie handlu, być może budowa międzynarodowego portu, lepsza gwarancja transportu morskiego poprzez jego ochronę. W szczegółach także warunki życia ryb, aby na stałym poziomie utrzymywać ich ilość. Azja, Chiny czy Indie to liderzy regionalni, jak wiemy w ostatnich latach ucichły rozmowy w sprawie Nowego Jedwabnego Szlaku, my chcemy do tych rozmów powrócić podczas tegorocznego Forum Polsko-Chińskiego, który odbędzie się w grudniu, to są już ustalenia poczynione kilka dni temu przez kierownictwo MSZ. Podczas telekonferencji omawialiśmy też możliwości inwestycji z Azjatyckiego Banku, w tym w takich państwach jak Sri Lanka czy Bangladesz. Szczegóły jednak będą ustalane w rozmowach pomiędzy zainteresowanymi stronami.
G-20 w naszym przekonaniu należy z większą uwagą przyjrzeć się problemom społecznym podczas obrad na kolejnym szczycie takim jak dostęp do wody, czy jedzenia. Problemem wielu państw jest między innymi brak warunków do przechowywania płodów rolnych tak aby nadawały się one do spożycia za kilka do kilkunastu miesięcy. Z tym problemem mierzyła się między innymi Brazylia. Lepsze warunki do przechowywania żywności i jej ochrona będzie też jednym z tematów nie tylko mamy nadzieję kolejnego G-20, ale też obrad ONZ. Polka zaś rozmowy rozpocznie już w sierpniu, kiedy to do Warszawy przyjedzie sekretarz generalny ONZ.
Afryka w znacznym stopniu politykę będzie determinował plan Przyszłość dla Afryki i priorytety z niego wynikające, przyjęte jeszcze przez poprzednią koalicję, teraz pora na uszczegółowienie. W najbliższych miesiącach odbędą się wizyty przedstawicieli władz Polski w między innymi Nigrze, Nigerii, Kongo, Libii, tematem rozmów będzie współpraca gospodarcza, w sektorach budownictwo, poszukiwanie i eksploatacja kopalin, również płaszczyzna naukowa, współpraca pomiędzy uniwersytetami jest anonsowana w agendzie rozmów. W Libii będzie ponad to dyskutowana kwestia zadłużenia Libii wobec Polski. Aktualnie prowadzone są przez przedstawicieli ministerstw, konsultacje na temat szczegółów. Rozmawiamy też z reprezentantami polskich firm zainteresowanych inwestycjami w Afryce, o szczegółach będziemy mogli mówić za kilka kilkanaście tygodni. Powadzone są też rozmowy na temat wizyt kilku delegacji rządowych z Afryki w Polsce, nie wykluczamy też jakiegoś szerszego formatu spotkań podczas tych wizyt.

Też jest mi bardzo przykro, jeśli zawiodłem oczekiwania jeśli chodzi o postulaty dotyczące wymiaru sprawiedliwości, prawa. Również chciałbym przeprosić za pomyłkę. To był trochę skrót myślowy, chodziło o kodeks postępowania cywilnego, czyli kodeks, który reguluje prawie całe sądowe postępowanie cywilne. Wiem, że w prawie jest jedna bardzo istotna zasada: precyzja myśli to precyzja słów, a ja tę zasadę złamałem. Też warto zwrócić uwagę na to, że dopiero pan zauważył błąd w tej wypowiedzi.
Bezpłatna pomoc prawna wciąż jest ograniczona. Oczywiście pozytywnie oceniamy poszerzenie tej pomocy, tak, że pomocy prawnej może udzielać też aplikanci adwokaccy i radcowscy oraz została poszerzona grupa osób, która może ubiegać się o taką pomoc. Jednak wciąż jest duża grupa osób, która potrzebowałaby takiej pomocy darmowej, ale nie jest ona dostępna albo fizycznie, bo nie powiększono środków na ten system, lub nie mieści się w określonych ustawą widełkach. Będziemy dążyć do tego, aby każda osoba miała dostęp do bezpłatnej pomocy prawnej.
Polskie sądownictwo cierpi na niedofinansowanie i stagnację w porównaniu do Europy. Jest wiele wydziałów w których brakuje rąk do pracy, nie mówię o sędziach ich jest stosunkowo dużo, ale na przykład o pracownikach administracyjnych, informatykach. Też cyfryzacja zatrzymała się. Nagrywanie rozpraw, e-protokół z 2010 roku jest niewystarczającym rozwiązaniem.
Konieczna będzie analiza i wyznaczenie kierunków zmian dotyczących na przykład funkcjonowania umowy o roboty budowlane, testamentów ustnych, hipoteki. Istotne będą ułatwienia dotyczące transgranicznego dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych i handlowych, dochodzenia wierzytelności. Jest wiele spraw, wszyscy będą informowani o trwających pracach.
Polskie więzienia są najbardziej przepełnione w Unii. Należy rozszerzyć możliwość stosowania Systemu Dozoru Elektronicznego wobec osadzonych skazanych na krótkoterminowe kary pozbawienia wolności. Problem z SDE jest też dość prozaiczny. Wymierzaniem takiej kary zajmują się sędziowie karni w sądach rejonowych, a za wykonanie wyroku odpowiadają wydziały wykonawcze w tych sądach. Część sędziów podchodzi do tego bardzo koleżeńsko, nie chcą dokładać pracy sędziom z sekcji wykonawczej. Istotny będzie też system wsparcia społecznej readaptacji skazanych, w tym skazanych na wieloletnie kary pozbawienia wolności. Dzisiaj nie jest on kompleksowy. Służba więzienna, ośrodki pomocy społecznej, urzędy pracy, czy organizacje są aktywne, ale działają w oderwaniu od siebie.

Mówienie, że rząd nie zajmuje czy nie zajmie się zdrowiem jest sporym nadużyciem. Istotne będzie leczenie chorób rzadkich. W tej dziedzinie opóźniona diagnostyka, niewłaściwa opieka medyczna i ograniczony dostęp do leczenia są problemem. W Polsce brakuje wyspecjalizowanych ośrodków, w których specjaliści mieliby doświadczenie w diagnostyce różnicowej chorób rzadkich. Potrzebny będzie nowy program leczenia nowotworów. Trwają rozmowy na forum unijnym w sprawie zwalczania nowotworów i profilaktyki. Niedługo rozpoczną się szerokie rozmowy z lekarzami, w tym dotyczące sytuacji w anestezjologii. Równie istotne będzie zwiększenie dostępu do specjalistycznej pomocy dla osób w kryzysie psychicznym, dokonanie analizy uwarunkowań samobójstw w Polsce oraz wypracowanie rekomendacji zmian systemowych. Służba zdrowia to wielki obszar o którym można by długo rozmawiać. Jedną reformą nie uda się rozwiązać wszystkiego. Stan obecny służby zdrowia jest wypadkową wielu czynników. Nie występujemy w roli oskarżycieli, takie są fakty.

Kończąc chciałbym podkreślić: nie będziemy niszczyć wszystkiego, co było do tej pory. Będziemy zmieniać, konkretyzować już rozpoczęte działania czy likwidować coś co nie działa, mimo najszczerszych chęci. Jeśli w którymkolwiek momencie moje expose i późniejsze deklaracje brzmiały buntowniczo czy po prostu chamsko to chciałbym podkreślić, że było to ukierunkowane głownie do dwóch rządów w ciągu ostatnich czterech lat, zapewne wiadomo jakich. To one nie działały, a jak działały to chaotycznie. Pańskie rządy, panie premierze Kohnie były stosunkowo dobre jeśli chodzi o debatę czy pracę- nie patrząc na różnice w naszych poglądach. Można by powiedzieć, że najlepsze w IV RP i dopóki w rządach prawicy była widoczna pańska, jakkolwiek to zabrzmi, ingerencja to było dobrze. Później było jak było, a pominięcie tego milczeniem byłoby co najmniej niekonsekwentne.

Panie premierze Liściowski!

Jeśli chodzi o rozbudowę sieci autostrad i dróg ekspresowych to chciałbym podkreślić, że dokończenie nie projektów, a samych planów rozpoczętych przez poprzednie rządy będzie najważniejsze. Przez wiele lat prawie każdy rząd deklarował ilu to dróg nie zbuduje, a później albo brakowało na to środków i do budowy nie dochodziło w planowanym terminie lub była na dość marnym poziomie. Zadeklarowałem też, że istotne, a nawet istotniejsze będą obwodnice miast i drogi dojazdowe do mniejszych wsi. O nowych planach budowy autostrad i dróg ekspresowych będzie można mówić dopiero za rok, gdy zostaną przeprowadzone rozmowy, szerokie konsultacje oraz zostaną zabezpieczone środki, a poprzednie plany zostaną rozpoczęte, czyli zostaną rozpisane przetargi. S52 Bielsko-Biała przez Wadowice do zakopianki, S11 Koszalin-Katowice, S16 Olsztyn-Ełk, połączenie S19 z S8 w stronę Warszawy, S1 Pyrzowice-Kosztowy, S3 Gorzów Wielkopolski-Nowa Sól, mógłbym wymieniać dość długo, ale po co jeśli jeszcze nie wszystko jest pewne? Istotne będzie też remontowanie istniejących dróg i zwiększanie bezpieczeństwa na nich.

Ochrona zabytków jest niezwykle istotna dla zachowania materialnego dziedzictwa kulturowego. Realizowana będzie poprzez konserwację i rewaloryzację zabytków nieruchomych i ruchomych oraz ich udostępnianie na cele publiczne. Ważne będą działania legislacyjne, zmienimy ustawę o ochronie zabytków. Generalny Konserwator Zabytków musi mieć większy wpływ na podejmowanie działania. Istotne będzie dążenie do zwiększenia poziomu finansowania ochrony zabytków ze środków publicznych.
Problemy są też z respektowaniem już istniejącego prawa. Konserwatorzy nie kierują do organów ścigania zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, pomimo stwierdzenia zniszczenia zabytku lub prowadzenia robót budowlanych przy zabytku bez pozwolenia. Samorządy nagminnie lekceważą obowiązek prowadzenia gminnych ewidencji zabytków oraz sporządzania programów opieki nad zabytkami. Oprócz środków na to, brakuje porozumień z wojewodami, ale zapewniam, że będą trwały prace.

W tamtym zdaniu rzeczywiście na dość porządnym poziomie straciłem składnię i leksykę. Chodziło o to, że będziemy dążyć do takich warunków, aby szczenięta nie były sprzedawane. Szczenięta, które są odseparowane od matki zazwyczaj mają problemy z odpornością, behawioralne czy zaburzenia żywienia. Nieludzkie fabryki zwierząt są problemem na całym świecie. Rozmnażanie zwierząt, traktowanie zwierząt jak niewolników jest niehumanitarne. W poprzedniej kadencji znaleźliśmy porozumienie na tej płaszczyźnie. Zakaz hodowli zwierząt futerkowych został przyjęty dość sporą większością głosów. Głęboko wierzę, że podobne rozwiązania, które zmniejszą cierpienie zwierząt zostaną przyjęte.

Dziękuję

[Gniewomir Maj-Ołyński]

Schmidt:

Czy ktoś z państwa senatorów chce jeszcze zabrać głos?

[Laura]

og pora chyba głosować.

[Lukasz Wojtowicz]

Lubomirski-Lanckoroński:
Przechodzimy do głosowania. Kto z pań i panów Senatorów jest za udzieleniem wotum zaufania rządowi pana premiera Szamira DeLeona proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymuje?
Dziękuję.

OG: 48H

[Lukasz Wojtowicz]

Przeciw

[Szamir DeLeon]

Za