Przechodzimy do debaty nad zgłoszonym przez klub parlamentarny Rządzić Inaczej projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny:
Ustawa
z dnia …..
o zmianie ustawy – Kodeks karny
Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny po art. 255a dodaje się art. 255b w brzmieniu:
„Art. 255b. § 1. Kto za pośrednictwem sieci teleinformatycznej, poprzez transmisję obrazu lub dźwięku albo udostępnienie zapisu obrazu lub dźwięku, rozpowszechnia treści przedstawiające popełnienie czynu zabronionego:
1) zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 5 lat, jako umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, wolności, wolności seksualnej, obyczajności, rodzinie i opiece lub popełnione z użyciem przemocy;
2) polegającego na znęcaniu się nad zwierzęciem lub zabiciu zwierzęcia, określonym w art. 35 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt;
3) stanowiącego naruszenie nietykalności cielesnej, w sposób prowadzący do poniżenia lub upokorzenia innej osoby,
podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto w sposób określony w § 1 rozpowszechnia treści przedstawiające, jako czyn rzeczywiście popełniony, pozorowane popełnienie czynu zabronionego wskazanego w § 1 pkt 1-3.
§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej albo taką korzyść osiąga,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 4. Nie podlega karze za przestępstwo określone w § 1, kto, nie będąc sprawcą,
podżegaczem lub pomocnikiem do czynu zabronionego wskazanego w § 1 pkt 1-3, działa
w celu obrony interesu publicznego lub zasługującego na uwzględnienie interesu
prywatnego.”.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Sprawozdawca: Maria Ejchart-Dubois
UZASADNIENIE
Przedłożona propozycja legislacyjna wychodzi naprzeciw potrzebie kryminalizacji zjawiska patostreamingu. Działalność patostreamerów polega częstokroć na relacjonowaniu atakowaniu osób bądź zwierząt, zmuszaniu do wykonywania kontrowersyjnych, często uwłaczających ich godności czynności. Patostreamerzy niejednokrotnie utrzymują się z darowizn od osób oglądających ich transmisje, a liczba odbiorców dochodzi niekiedy do kilku tysięcy.
Treści w ramach patostreamingu zaliczane są do niezwykle szkodliwych, definiowanych jako „materiały, które mogą wywołać negatywne emocje u odbiorcy lub które promują
niebezpieczne zachowania” - Z. Polak, Szkodliwe treści, [w:] A. Wrzesień (red.), Bezpieczeństwo dzieci online. Kompendium dla rodziców i profesjonalistów (s. 96-100), Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa; Fundacja Dzieci Niczyje, Warszawa 2015.
Zjawisko patostreamingu odbierane jest jako przejaw patologii społecznej i jako takie budzi sprzeciw. Nie jest prawdą, że Internet stwarza przestrzeń niczym nieograniczonej wolności wypowiedzi. Poprzedzający niektóre nagrania komunikat: „Film nie ma na celu promować nienawiści, a jedynie ma pełnić funkcję informacyjną, swobodę w rozpowszechnianiu poglądów i informacji gwarantuje wszystkim Polakom Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej” nie znosi – także zawartych w Konstytucji RP – podstaw do ograniczania wolności i praw.
Patologiczne treści w sieci wymagają nie tylko dalszych pogłębionych badań ze względu na konsekwencje jakie mogą rodzić dla oglądających, ale przede wszystkim uwagi organów państwa, a zwłaszcza organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości.
W polskim prawie brak jest definicji patostreamingu. Definicja patostreamingu nie figuruje również w anglojęzycznej literaturze przedmiotu. Wyżej wymienione pojęcie pojawiło się w Polsce i zostało przejęte przez badaczy tego fenomenu. Skala tego negatywnego zjawiska społecznego, zwiększa się wraz z rozwojem nowych technologii komunikacyjnych, a wiele osób uczyniło sobie z patostreamingu stałe źródło utrzymania.
Warto wskazać, że konieczność kryminalizacji zjawiska patostreamingu wielokrotnie
akcentowana była również w przestrzeni medialnej ("nie ulega wątpliwości, że problem jest
realny, a obecnemu stanowi rzeczy daleko do względnej normalności). Problem wymaga
poważnego podejścia rządu, organizacji pozarządowych, instytucji. Zignorowanie tej sprawy
będzie miało swoje konsekwencje w wielu aspektach życia społecznego, włącznie z kondycją
psychiczną jego najmłodszej części.
Projekt zakłada w § 1, że odpowiedzialność karną poniesie ten, kto za pośrednictwem sieci teleinformatycznej, poprzez transmisję obrazu lub dźwięku albo udostępnienie zapisu obrazu lub dźwięku, rozpowszechnia treści przedstawiające popełnienie czynu zabronionego:
zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 5 lat, jako
umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, wolności, wolności seksualnej, obyczajności, rodzinie i opiece lub popełnione z użyciem przemocy (pkt 1), polegającego na znęcaniu się nad zwierzęciem lub zabiciu zwierzęcia, określonym w art. 35 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (pkt 2); stanowiącego naruszenie nietykalności cielesnej, w sposób prowadzący do poniżenia lub upokorzenia innej osoby (pkt 3).
W § 2 projektowanego przepisu wskazano, że tej samej karze podlega, kto w sposób
określony w § 1 rozpowszechnia treści w postaci obrazu lub dźwięku, przedstawiające
pozorowane popełnienie czynu zabronionego wskazanego w § 1 pkt 1-3 jako czyn rzeczywiście
popełniony. Z punktu widzenia widza przedstawianie pozorowanego popełnienia czynu
zabronionego jako czyn rzeczywiście popełniony równoznaczne jest bowiem z czynem
faktycznie mającym miejsce i dlatego też takie zachowanie zasługuje na taką samą sankcje
karną.
W § 3 projektowanego przepisu tworzy się typ kwalifikowany ww. przestępstwa - jeżeli
sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub § 2 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej
lub osobistej (znamienia te występują wielokrotnie w k.k. – m.in. w ramach dyspozycji art. 228,
art. 230, art. 250a czy art. 296a k.k.) albo taką korzyść osiąga (dotyczy to sytuacji, kiedy
np. sprawca w trakcie popełniania czynu wie, że są mu przekazywane przez widzów określone
kwoty).
Dodatkowo należy stwierdzić, że potrzeba penalizacji patostreamingu nie budzi wątpliwości w świetle zasady proporcjonalności wyrażonej w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. W myśl tego przepisu ustawy zasadniczej, ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. Z punktu widzenia racjonalnego ustawodawcy konieczne jest przeciwdziałanie patologicznym
zjawiskom pojawiającym się w przestrzeni publicznej właśnie z punktu widzenia ochrony porządku publicznego, zdrowia i moralności publicznej czy wolności i praw innych osób.
Zakłada się, że proponowana ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia, a zatem zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów
normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1461).
Projekt ustawy pozostaje bez wpływu na budżet państwa.
Projekt pozostaje bez wpływu na sytuację rodzin z dziećmi.
Projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej.
Projekt ustawy nie podlega obowiązkowi przedstawienia właściwym instytucjom Unii
Europejskiej, w tym Europejskiemu Bankowi Centralnemu, w celu uzyskania opinii, dokonania
powiadomienia, konsultacji albo uzgodnienia.
Projekt ustawy nie podlega procedurze notyfikacji aktów prawnych, określonej w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych.
OG: Czas debaty 72h.
