Przechodzimy do debaty nad rządowym projektem ustawy o podatku od niektórych czynności związanych z likwidacją oraz ograniczeniem
działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Proszę o zabranie głosu przedstawicielkę wnioskodawców, sekretarz stanu w ministerstwie finansów Martę Golbik.
Ustawa
z dnia ... 2035 roku
o podatku od niektórych czynności związanych z likwidacją oraz ograniczeniem działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Art. 1. Ustawa określa:
1) przedmiot i podmiot opodatkowania podatkiem od niektórych czynności związanych z likwidacją oraz ograniczeniem działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwanego dalej „podatkiem”;
2) podstawę opodatkowania, stawkę oraz zasady ustalania wysokości podatku;
3) warunki płatności podatku.
Art. 2. 1. Czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem jest transfer poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej majątku przedsiębiorstwa prowadzonego na terytorium kraju, jeżeli w związku z tą czynnością nastąpiło zaprzestanie lub istotne ograniczenie działalności gospodarczej prowadzonej z wykorzystaniem tego majątku.
2. Transferem, o którym mowa w ust. 1, jest każda czynność prawna, bez względu na jej odpłatny lub nieodpłatny charakter, w wyniku której inny podmiot uzyskuje ekonomiczną kontrolę nad składnikami majątku przedsiębiorstwa. Transferem jest także czynność faktyczna, również gdy nie prowadzi do zmiany podmiotu posiadającego ekonomiczną kontrolę nad składnikami majątku przedsiębiorstwa.
3. Pod pojęciem majątku przedsiębiorstwa, o którym mowa w ust. 1, rozumie się:
1) ruchome środki trwałe;
2) wartości niematerialne i prawne;
3) pieniądze oraz wartości pieniężne wchodzące w skład przedsiębiorstwa, w tym również uzyskane z tytułu zbycia przedsiębiorstwa lub jego składników jeżeli zbyte przedsiębiorstwo lub jego składniki nie podlegały opodatkowaniu na podstawie ust. 1.
4. Transfer majątku, określony w ust. 2 zdanie 1, podlega opodatkowaniu, gdy jest dokonywany na rzecz podmiotu nieposiadającego rezydencji podatkowej lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
5. Nie podlega opodatkowaniu transfer, który następuje po upływie 5 lat od dnia zaprzestania działalności lub 10 lat od dnia istotnego ograniczenia tej działalności.
Art. 3. 1. Istotnym ograniczeniem przez podatnika działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 1, jest zmniejszenie przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym o co najmniej 50 % w dwóch kolejno następujących po sobie latach będących rokiem podatkowym podatnika, w stosunku do roku poprzedzającego rok, w którym nastąpiło obniżenie przychodów.
2. Ustalając istotność ograniczenia przez podatnika działalności gospodarczej nie uwzględnia się obniżenia przychodów w okresie, o którym mowa w ust. 1, następującego w wyniku działania czynników niezależnych od podatnika, a w szczególności klęsk żywiołowych, katastrof lub zmian struktury popytu.
Art. 4. 1. Podatnikami podatku są podmioty, który dokonują transferu bez utraty ekonomicznej kontroli nad składnikami majątku przedsiębiorstwa oraz podmioty, które w wyniku transferu tracą ekonomiczną kontrolę nad składnikami majątku przedsiębiorstwa, jeżeli podlegają one na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu lub ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych lub podatku dochodowego od osób fizycznych.
2. Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach albo wspólnikach spółki cywilnej, obowiązanymi solidarnie do zapłaty podatku są odpowiednio te podmioty albo wspólnicy spółki cywilnej.
Art. 5. 1. Obowiązek podatkowy powstaje z dniem wykonania czynności, o której mowa w art. 2 ust. 1, nie wcześniej jednak niż z dniem faktycznego zaprzestania lub istotnego ograniczenia przez podatnika działalności gospodarczej.
2. Za dzień istotnego ograniczenia przez podatnika działalności gospodarczej uważa się ostatni dzień drugiego z kolejno po sobie następujących lat podatkowych, o których mowa w art. 3 ust. 1.
Art. 6. 1. Podstawę opodatkowania stanowi:
1) w przypadku transferu odpłatnego – wartość składników majątku przedsiębiorstwa, będących przedmiotem transferu, określona w dokumencie stanowiącym podstawę transferu, a w razie braku takiego dokumentu – określona przez podatnika rynkowa wartość tych składników;
2) w przypadku transferu nieodpłatnego – określona przez podatnika rynkowa wartość składników majątku przedsiębiorstwa, będących przedmiotem transferu;
3) w przypadku transferu składników majątku, o których mowa w art. 2 ust. 3 pkt 3 – wyrażona w złotych równowartość pieniędzy lub wartości pieniężnych na dzień wykonania transferu.
2. Jeżeli wartość składników majątku przedsiębiorstwa wyrażona w dokumencie stanowiącym podstawę transferu lub określona przez podatnika rynkowa wartość tych składników bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od rzeczywistej rynkowej wartości przedmiotu transferu, podstawę opodatkowania określa organ podatkowy w wysokości rzeczywistej rynkowej wartości składników majątku przedsiębiorstwa.
3. Wartość rynkową składników majątku przedsiębiorstwa podatnik oraz organ podatkowy określa na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca dokonania transferu.
4. Wartość składników majątku wyrażoną w walutach obcych przelicza się na złote według ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski kursu średniego walut obcych z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transferu.
Art. 7. Wysokość podatku oblicza się jako iloczyn podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 6 oraz stawki w wysokości 15%.
Art. 8. Zwalnia się od podatku następujące podmioty dokonujące transferu majątku przedsiębiorstwa prowadzonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
1) państwa obce, ich przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i siły zbrojne, międzynarodowe organizacje i instytucje oraz ich oddziały i przedstawicielstwa, korzystające na podstawie ustaw, umów lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych z przywilejów i immunitetów, a także członków ich personelu i inne osoby zrównane z nimi, jeżeli nie są one obywatelami polskimi i nie mają miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – pod warunkiem wzajemności;
2) Skarb Państwa;
3) jednostki samorządu terytorialnego i ich związki.
Art. 9. 1. Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.
2. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi w drodze rozporządzenia wzór deklaracji, o której mowa w ust. 1 oraz szczegółowy zakres zawartych w niej danych, obejmujących w szczególności: datę i miejsce dokonania czynności stanowiącej transfer majątku przedsiębiorstwa, dane podatnika, zwięzłe określenie treści i przedmiotu czynności, miejsce wykonywania praw majątkowych, podstawę opodatkowania, stawkę podatku, kwotę należnego podatku; mając na uwadze przejrzystość deklaracji oraz zapewnienie precyzyjnej prezentacji danych niezbędnych do wyliczenia wysokości podatku do zapłaty.
3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może określić w drodze rozporządzenia warunki i zasady prowadzenia rejestru podatku, informacje podlegające zgłoszeniu do takiego rejestru oraz sposób i termin dokonania zgłoszenia przez podatników, uwzględniając konieczność zapewnienia wiarygodności, rzetelności i przejrzystości rejestru oraz bezpieczeństwa i aktualności danych w nim zawartych.
Art. 10. Właściwymi w zakresie podatku od niektórych czynności związanych z likwidacją oraz ograniczeniem działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są organy właściwe w sprawach podatku dochodowego podmiotu będącego podatnikiem.
Art. 11. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2036 roku.
Uzasadnienie
Sprawozdawca: Marta Golbik, sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów
Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,
Projekt ustawy o podatku od niektórych czynności związanych z likwidacją oraz ograniczeniem działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jako zasadniczy cel przyjmuje ograniczenie skali niekorzystnego – zarówno w ujęciu ekonomicznym, jak i społeczno-gospodarczym – zjawiska zupełnego lub częściowego przenoszenia poza granice Polski działalności gospodarczej prowadzonej dotychczas na rynku krajowym. Jednocześnie proponowana regulacja miałaby przeciwdziałać działaniom zmniejszającym poziom konkurencyjności rynku, a polegającym na przejmowaniu przedsiębiorstw krajowych przez konkurencję zagraniczną w celu stopniowego wygaszania produkcji, a w ostatecznym rozrachunku – ich dekapitalizacji i likwidacji, co obrazowo określić można mianem drenażu.
W okresie spowolnienia gospodarczego gospodarka polska nie może pozwolić sobie na wzmacnianie negatywnych tendencji społeczno–gospodarczych poprzez aprobowanie działań polegających na wyprowadzaniu zlokalizowanego w naszym kraju kapitału produkcyjnego za granicę. Jednocześnie konieczne jest przeciwdziałanie przejmowaniu krajowych przedsiębiorstw przez inwestorów zagranicznych, którzy czynią to jedynie, aby doprowadzić do ich likwidacji, a pozostały majątek rzeczowy lub pieniężny wytransferować za granicę. Prowadzona w ten sposób rywalizacja z konkurentami jest nieakceptowalna ze względu na jej niekorzystne z punktu widzenia interesów narodowych następstwa społeczne i gospodarcze. Niestety prawo polskie na chwilę obecną nie przewiduje narzędzi, którymi można by skutecznie przeciwdziałać takim praktykom, zatrzymując kapitał produkcyjny w kraju. W obecnym stanie prawnym problem transgranicznego transferu aktywów produkcyjnych jest irrelewantny, ze względu na brak regulacji, która by go dotyczyła. Niezbędne jest więc podjęcie interwencji legislacyjnej, która zmieni taki stan rzeczy.
Jako narzędzie przeciwdziałania niepożądanym transferom kapitałów produkcyjnych w przedstawionym projekcie zaproponowano rozwiązanie fiskalne w postaci podatku od niektórych czynności związanych z likwidacją oraz ograniczeniem działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który ze względu na swoje funkcje można określić mianem "podatku wyjścia". Zasadniczym celem tej nowej daniny o charakterze publicznoprawnym nie jest bezpośrednie pozyskanie dodatkowych wpływów do budżetu państwa, ale ochrona dotychczasowych źródeł dochodów budżetowych z tytułu innych podatków, zwłaszcza podatków dochodowych. Kontynuacja działalności na terytorium Polski przez podmioty gospodarcze zamierzające opuścić nasz rynek, oznacza nie tylko utrzymanie miejsc pracy i pozytywny efekt dla poziomu produktu krajowego brutto, ale niejako przy okazji, także dopływ dochodów budżetowych z podatków płaconych przez przedsiębiorców.
Proponowany podatek został skonstruowany tak, aby był on w miarę możliwości neutralny dla podmiotów gospodarczych operujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a z drugiej strony skutecznie oddziaływał na tych przedsiębiorców, którzy zamierzają wytransferować majątek z kraju i zaprzestać w nim działalności lub znacząco ją ograniczyć. Z tego też względu zdecydowano się przyjąć jako przedmiot opodatkowania jedynie takie transakcje, rozumiane jako czynności faktyczne i prawne, które prowadzą do opisanych wcześniej negatywnych zjawisk. Co do zasady wartość tych transferów będzie stanowiła podstawę opodatkowania, która po przemnożeniu przez stawkę, wskaże jako wynik podatek do zapłaty. Sama konstrukcja podatku jest więc stosunkowo prosta i przejrzysta. Powinno to dodatkowo przemawiać za jego skutecznością.
Projektowana ustawa będzie oddziaływać na podmioty prowadzące przedsiębiorstwo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Bez znaczenia pozostaje w tym przypadku fakt, czy podlegają one nieograniczonemu czy też ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych lub podatku dochodowego od osób fizycznych. Podmioty te, a więc przedsiębiorcy, staną się podatnikami nowego podatku.
W sposób pośredni ustawa będzie oddziaływać na zagranicznych nabywców majątku należącego do polskich przedsiębiorstw. W ich przypadku oddziaływanie to może mieć charakter jedynie ekonomiczny. Ograniczenie transferu aktywów produkcyjnych za granicę będzie bowiem oznaczało mniejszą podaż czynników wytwórczych na rynkach, na których operują te podmioty. To zaś może przełożyć się na wzrost cen nabywanych przez nie dóbr produkcyjnych i inwestycyjnych.
Projekt ustawy będzie miał bezpośredni wpływ na dochody i nie będzie miał bezpośredniego wpływu na wydatki sektora finansów publicznych. Proponowana ustawa będzie prowadzić do zwiększenia dochodów budżetowych o wpływy z tytułu nowej daniny publicznej. Projektodawca szacuje jednak, że dochody budżetowe z tego tytułu wyniosą w pierwszych latach obowiązywania ustawy średnio 1,5 mld zł rocznie. W kolejnych latach będą one jednak najprawdopodobniej wykazywać tendencję spadkową, co wynika z faktu ograniczenia przez wprowadzony podatek skali działań transferowych.
Projekt ustawy może pozytywnie oddziaływać na sektor przedsiębiorstw. Zatrzymanie kapitału wytwórczego w Polsce będzie sprzyjało utrzymaniu dotychczasowego poziomu produkcji. Ochrona przed drenażem majątku firm krajowych przez wielkie koncerny międzynarodowe pozwoli rozwijać się rodzimemu biznesowi, w tym zwłaszcza małym i średnim przedsiębiorstwom. Zjawiska ta powinny zaś pozytywnie wpływać na kondycję gospodarki narodowej, zwiększając poziom PKB, zapewniając różnorodność operujących na rynkach podmiotów (przedsiębiorców), a w rezultacie podnosząc konkurencyjność polskiej przedsiębiorczości na rynku globalnym.
Projekt ustawy może mieć pozytywny wpływ na rynek pracy. Mechanizmy przeciwdziałające transferowi majątku przedsiębiorstw za granicę pozwolą utrzymać dotychczasowe miejsca pracy w kraju. Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej, nie wpłynie negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Dziękuję.
og: 48h
