Ustawa z dnia (...) o przeciwdziałaniu przemocy symbolicznej i językowej w debacie publicznej
Art. 1 Celem ustawy jest przeciwdziałanie przemocy symbolicznej i językowej w życiu publicznym oraz eliminowanie ich przejawów, w szczególności w wypowiedziach osób pełniących funkcje publiczne, dziennikarzy oraz w działalności instytucji państwowych i samorządowych.
Art. 2. Przepisy ustawy stosuje się do:
1. wypowiedzi publicznych wygłaszanych w mediach, podczas obrad organów władzy publicznej, w instytucjach publicznych oraz za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej;
2. materiałów wizualnych i audiowizualnych rozpowszechnianych przez osoby pełniące funkcje publiczne lub finansowanych ze środków publicznych;
3. regulaminów i procedur obowiązujących w instytucjach publicznych i samorządowych w zakresie standardów komunikacji i relacji interpersonalnych.
Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1. przemocy językowej – rozumie się przez to wypowiedzi publiczne, które:
a) zawierają treści seksistowskie, mizoginiczne, mizoandryczne, homofobiczne, transfobiczne, rasistowskie lub klasistowskie,
b) posługują się porównaniami, metaforami lub sformułowaniami mającymi na celu poniżenie, uprzedmiotowienie, ośmieszenie lub zastraszenie,
c) naruszają godność osobistą w związku z pochodzeniem, narodowością, rasą, wyznaniem, tożsamością płciową, orientacją seksualną, niepełnosprawnością, wyglądem zewnętrznym, sytuacją życiową lub statusem społecznym;
2. przemocy symbolicznej – rozumie się przez to działania lub zachowania publiczne, których celem lub skutkiem jest utrwalanie stereotypów, nierówności społecznych lub wykluczenia poprzez użycie symboli, obrazów, gestów lub form instytucjonalnych.
Art. 4
1. Kancelaria Sejmu, Kancelaria Senatu, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów oraz organy jednostek samorządu terytorialnego są obowiązane do opracowania i wdrożenia kodeksów języka równościowego w komunikacji oficjalnej i medialnej.
2. Instytucje publiczne są obowiązane do organizowania nie rzadziej niż raz w roku szkoleń antydyskryminacyjnych dla osób zatrudnionych w obszarze komunikacji publicznej lub medialnej.
3. Instytucje edukacyjne oraz publiczne jednostki nadawcze są obowiązane do promowania zasad równości językowej i przeciwdziałania stereotypizacji w treściach informacyjnych i edukacyjnych.
Art. 5
1. W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów ustawy przez osobę pełniącą funkcję publiczną lub działającą w imieniu instytucji publicznej:
1. Rzecznik Praw Obywatelskich może wystąpić z wnioskiem o złożenie oficjalnych przeprosin;
2. Komisja Etyki Publicznej, złożona z członków Komisji Etyki Poselskiej i Komisji Etyki Senackiej, może wydać upomnienie lub rekomendację dla głowy państwa zawieszenia osoby naruszającej przepisy w funkcji honorowej;
Art. 6.
1. Media publiczne są obowiązane do zapewnienia równego traktowania kobiet i mężczyzn w przekazie informacyjnym i publicystycznym.
2. W programach publicystycznych oraz debatach transmitowanych z udziałem polityków i ekspertów finansowanych ze środków publicznych zapewnia się reprezentację co najmniej 40% przedstawicieli każdej z płci.
Art. 7.
1. Rada Ministrów, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, opracuje i przyjmie Krajowy Program Równości Symbolicznej.
2. Program, o którym mowa w ust. 1, obejmuje w szczególności:
1. zalecenia dla instytucji edukacyjnych, medialnych i kulturalnych,
2. system wsparcia i ochrony dla osób narażonych na przemoc językową,
3. mechanizmy monitorowania przestrzeni publicznej pod kątem występowania przemocy językowej oraz przemocy symbolicznej.
Art. 8. Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Projekt ustawy o przeciwdziałaniu przemocy symbolicznej i językowej w debacie publicznej odpowiada na narastające zjawisko stosowania w przestrzeni publicznej języka i symboliki, które prowadzą do utrwalania stereotypów, nierówności oraz wykluczenia społecznego. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby wypowiedzi publicznych i przekazów medialnych, które w sposób bezpośredni lub pośredni naruszają godność osób lub grup społecznych ze względu na płeć, orientację seksualną, tożsamość płciową, pochodzenie, status materialny lub inne cechy chronione.
Zjawiska te mają charakter systemowy i dotyczą w szczególności działalności osób pełniących funkcje publiczne, przedstawicieli mediów oraz instytucji państwowych. Brak odpowiednich mechanizmów prewencyjnych i edukacyjnych prowadzi do dalszej normalizacji języka nienawiści oraz symbolicznego wykluczenia w dyskursie publicznym.
Celem ustawy jest wprowadzenie ram prawnych dla przeciwdziałania przemocy językowej i symbolicznej poprzez zobowiązanie instytucji publicznych do tworzenia kodeksów równościowych, organizacji szkoleń oraz promowania komunikacji wolnej od dyskryminacji i uprzedzeń. Projekt przewiduje także odpowiedzialność etyczną i instytucjonalną osób pełniących funkcje publiczne oraz minimalne standardy równościowe w działalności mediów publicznych.
Ustawa może pociągać za sobą niewielkie skutki finansowe związane z opracowaniem kodeksów językowych, organizacją szkoleń oraz funkcjonowaniem Krajowego Programu Równości Symbolicznej. Wydatki te będą pokrywane w ramach środków pozostających w dyspozycji odpowiednich instytucji publicznych i nie wymagają zwiększenia limitów budżetowych.
Projekt ustawy pozostaje w zgodzie z zasadami i wartościami wyrażonymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności w zakresie ochrony godności ludzkiej, zakazu dyskryminacji, wolności wypowiedzi oraz równości kobiet i mężczyzn.
Podpisy pod projektem:
Alicja Kaczmarska
Wojciech Konieczny
Caroline Hantzsch
Anna Górska
Maria Magdalena Malinowska
Oliwia Bartosiewicz
og: potrzeba jeszcze 9 podpisów
