Przechodzimy do debaty nad projektem o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa autorstwa Razem dla Najjaśniejsze.
USTAWA
z dnia ...
o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa
Art. 1.
1. Dział III Zobowiązania podatkowe Rozdział 8 Przedawnienie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku ordynacja podatkowa uzyskuje następujące brzmienie:
Art. 68.
§ 1. Zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
§ 2. Jeżeli podatnik:
1) nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,
2) w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego,
zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
§ 3. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
§ 4. Zobowiązanie z tytułu opodatkowania dochodu nieznajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów lub pochodzącego ze źródeł nieujawnionych nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin do złożenia zeznania rocznego dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, za rok podatkowy, którego dotyczy decyzja.
§ 5. Bieg terminu przedawnienia zawiesza się, jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż przez rok.
Art. 69.
§ 1. W razie niedopełnienia przez podatnika warunków uprawniających do skorzystania z uzyskanej ulgi podatkowej, prawo do wydania decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe powstaje w dniu, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące utratę prawa do ulgi.
§ 2. Termin do wydania decyzji, o której mowa w § 1, wynosi 3 lata od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące utratę prawa do ulgi podatkowej.
§ 3. Ustalenie wysokości zobowiązania podatkowego następuje na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dniu powstania obowiązku podatkowego oraz istniejącego w tym dniu stanu faktycznego.
§ 4. Jeżeli, zgodnie z odrębnymi przepisami, zobowiązanie podatkowe ustalane jest na rok kalendarzowy lub na inny okres, decyzja, o której mowa w § 1, wydawana jest na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dniu nabycia prawa do ulgi.
Art. 70.
§ 1. Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.
§ 2. Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:
1) od dnia wydania decyzji, o których mowa w art. 67a § 1 pkt 1 lub 2, do dnia terminu płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej, ostatniej raty podatku lub ostatniej raty zaległości podatkowej;
2) od dnia wejścia w życie rozporządzenia w sprawie przedłużenia terminu płatności podatku, wydanego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, do dnia upływu przedłużonego terminu.
§ 3. Bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego.
§ 4. Bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny. Wszelka nieprawidłowość w postępowaniu egzekucyjnym powoduje, że bieg terminu przedawnienia nie zostaje przerwany.
§ 5. (uchylony).
§ 6. Bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem:
1) wniesienia aktu oskarżenia w sprawie o przestępstwo skarbowe przeciwko podatnikowi, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania.
2) (skreślony);
3) (skreślony);
4) (skreślony);
5) (skreślony);
§ 7. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się, a po zawieszeniu biegnie dalej, od dnia następującego po dniu:
1) prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe oraz w okresie zawieszenia postępowania karnego;
2) (skreślony);
3) (skreślony);
4) (skreślony);
5) (skreślony).
§ 8. Zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką ulegają przedawnieniu w terminie 10 lat od dnia ustanowienia hipoteki. Po upływie terminu przedawnienia określonego powyżej zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki.
Art. 70a.
§ 1. Bieg terminu przedawnienia, o którym mowa w art. 68 § 1 i 3 oraz w art. 70 § 1, ulega zawieszeniu, jeżeli możliwość ustalenia lub określenia zobowiązania podatkowego wynika z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, a ustalenie lub określenie przez organ podatkowy wysokości tego zobowiązania uzależnione jest od uzyskania odpowiednich informacji od organów innego państwa.
§ 2. Zawieszenie terminu przedawnienia, o którym mowa w § 1, następuje od dnia wystąpienia przez organ podatkowy z wnioskiem do organu innego państwa do dnia uzyskania przez organ podatkowy żądanej informacji - jednak nie dłużej niż przez okres roku.
§ 3. Zawieszenie terminu przedawnienia, o którym mowa w § 1, może następować wielokrotnie; w takich przypadkach okres łącznego zawieszenia terminu przedawnienia nie może przekraczać roku.
Art. 70b.
(uchylony).
Art. 70c.
Organ podatkowy właściwy w sprawie zobowiązania podatkowego, z którego niewykonaniem wiąże się podejrzenie popełnienia przestępstwa skarbowego, zawiadamia podatnika o nierozpoczęciu lub zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w przypadku, o którym mowa w art. 70 § 6 pkt 1, najpóźniej z upływem terminu przedawnienia, o którym mowa w art. 70 § 1, oraz o rozpoczęciu lub dalszym biegu terminu przedawnienia po upływie okresu zawieszenia.
Art. 71.
Przepisy art. 70 i art. 70c stosuje się odpowiednio do należności płatników lub inkasentów z tytułu niepobranych albo niewpłaconych podatków.
2. Dział IV Postępowanie podatkowe Rozdział I Zasady ogólne ustawy wskazanej w ust. 1 uzyskuje następujące brzmienie:
Art. 120.
§ 1. Organy podatkowe działają na podstawie przepisów prawa.
§ 2. Organy podatkowe są obowiązane badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść strony.
§ 3. Działania i rozliczenia strony uznaje się za zgodne z prawem, dopóki brak zgodności z prawem nie zostanie udowodniony i stwierdzony prawomocnym wyrokiem sądu administracyjnego.
Art. 121.
§ 1. Postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych.
§ 2. Organy podatkowe w postępowaniu podatkowym obowiązane są udzielać niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania.
§ 3. Postępowanie podatkowe można w każdej chwili umorzyć, jeżeli wydanie decyzji byłoby oczywiście niecelowe ze względu na rodzaj i wysokość zobowiązania podatkowego lub długu celnego.
Art. 122.
§ 1. W toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym.
§ 2. Wszelkie wątpliwości rozstrzyga się na korzyść strony.
Art. 123.
§ 1. Organy podatkowe obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.
§ 2. Organ podatkowy może odstąpić od zasady przewidzianej w § 1, jeżeli w wyniku postępowania wszczętego na wniosek strony ma zostać wydana decyzja w całości uwzględniająca wniosek strony.
Art. 124.
§ 1. Organy podatkowe powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwianiu sprawy, aby w miarę możliwości doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez stosowania środków przymusu.
§ 2. Organy podatkowe obowiązane są w toku postępowania podatkowego chronić godność strony oraz innych podmiotów, a także zapewnić ochronę ich słusznych praw.
Art. 125.
§ 1. Organy podatkowe powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.
§ 2. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwiane niezwłocznie.
Art. 126.
Sprawy podatkowe załatwiane są w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
Art. 127.
Postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne.
Art. 128.
Decyzje, od których nie służy odwołanie w postępowaniu podatkowym, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana tych decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania mogą nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w niniejszej ustawie oraz w ustawach podatkowych.
Art. 129.
Postępowanie podatkowe jest jawne wyłącznie dla stron.
2. Dział IV Postępowanie podatkowe Rozdział 4 Załatwianie spraw ustawy wskazanej w ust. 1 uzyskuje następujące brzmienie:
Art. 139.
§ 1. Załatwienie sprawy wymagającej przeprowadzenia postępowania dowodowego powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. W razie niezałatwienie sprawy w terminie uznaje się, że w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin wydania decyzji została wydana decyzja uznająca postępowanie podatnika za prawidłowe.
§ 2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone na podstawie dowodów przedstawianych przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub na podstawie faktów powszechnie znanych i dowodów znanych z urzędu organowi prowadzącemu postępowanie.
§ 3. Załatwienie sprawy w postępowaniu odwoławczym powinno nastąpić nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy. W razie niezałatwienie sprawy w terminie uznaje się, że w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin wydania decyzji została wydana decyzja uznająca postępowanie podatnika za prawidłowe.
§ 4. Do terminów określonych w § 1-3 nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony.
Art. 140.
(skreślony)
Art. 141.
(skreślony)
Art. 142.
Pracownik organu podatkowego, który nie załatwił sprawy w terminie podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej przepisami prawa. Wyłączyć odpowiedzialność pracownika może wyłącznie stwierdzenie, że nawet pomimo najwyższej staranności po stronie organu doszłoby do niezałatwienia sprawy w terminie.
Art. 143.
§ 1. Organ podatkowy może upoważnić funkcjonariusza celnego lub pracownika kierowanej jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw w jego imieniu i w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji, postanowień i zaświadczeń.
§ 1a. Upoważnienie może obejmować podpisywanie pism w formie dokumentu elektronicznego podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
§ 2. Upoważnienie, o którym mowa w § 1 i 1a, może być udzielone również:
1) pracownikom urzędu skarbowego - przez naczelnika urzędu skarbowego;
2) pracownikom izby skarbowej - przez dyrektora izby skarbowej;
3) funkcjonariuszom celnym lub pracownikom urzędu celnego - przez naczelnika urzędu celnego,
4) funkcjonariuszom celnym lub pracownikom izby celnej - przez dyrektora izby celnej.
§ 3. Upoważnienie udzielane jest w formie pisemnej.
*Na mównicę wchodzi, poseł RdN!, Łukasz Zbonikowski*
Panie Marszałku!
Wysoka Izbo!
Przedstawiony projekt ma zwiększyć poziom ochrony obywateli w ich sporach z Fiskusem. Zasadnicza część zmian sprowadza się do wprowadzenia do zasad ogólnych prawa podatkowego nowych gwarancji procesowych. Najbardziej fundamentalna zmiana dotyczy wprowadzenia wyraźnej zasady in dubio pro tributario, w miejsce istniejącej obecnie, skrajnie szkodliwej zasady in dubio pro fisco. Po drugie wprowadzona zostanie zasada domniemania zgodności z prawem działań podatników, tak by ukrócić dzisiejszą paranoję organów skarbowych, które wychodzą z założenia, że podatnicy wszystko co robią, robią celem oszustwa podatkowego. W postępowaniu podatkowym zostanie wprowadzona zasada ochrony godności podatnika. Ma ona charakter dyscyplinujący dla organu i realizujący konstytucyjnie chronione wartości. W chwili obecnej wielokrotnie okazuje się, że postępowania podatkowe prowadzone są w sposób, który urąga godności - wymaga się np. od osób w podeszłym wieku by przedstawiały dokumenty dotyczące ich aktywności zawodowej w czasach PRL, a w braku ich przedstawienia, obciąża się negatywnymi konsekwencjami podatkowymi. Kolejna zmiana, to skrócenie postępowania podatkowego i wprowadzenie zasady oportunizmu procesowego - umarzania postępowań podatkowych jeśli wiadomo, że nie będą one skuteczne. W ten sposób ukrócone zostanie marnotrawstwo pieniędzy podatników - pieniędzy, które dziś mogą być wydawane bez żadnych ograniczeń. Dlatego też w sprawach o pietruszkę mogą być prowadzone postępowania, które kosztują tysiące złotych. Celem dalszego zdyscyplinowania funkcjonariuszy aparatu fiskalnego wprowadzona zostaje zasada obligatoryjnego wszczęcia postępowania dyscyplinarnego w wypadku prowadzenia postępowania z naruszeniem terminów procesowych, przy jednoczesnym przyjęciu domniemania, że przedłużenie takie miało po stronie pracownika charakter zawiniony. Tylko w ten sposób podatnicy mogą być pewni, że postępowania podatkowe prowadzone będą sprawnie i szybko, a nie sztucznie przedłużane, tylko dlatego, że urzędnikowi nie chce się pracować. Kolejna zmiana dotyczy skrócenia okresu przedawnienia zobowiązań podatkowych i zastosowania regulacji analogicznych do prawa cywilnego, w którym zobowiązania okresowe (a za takie należy uznać większość zobowiązań podatkowych) przedawniają się co do zasady w terminach 3 letnich. Jednocześnie ograniczone zostają możliwości zawieszania i przerywania terminu przez stosowanie "nielojalnych" praktyk, takich jak sztuczne wytaczanie postępowań karnych dotyczących bzdurnych wykroczeń skarbowych. W chwili obecnej katalog wyłączeń biegu przedawnienia zostanie okrojony tak, by tym bardziej dyscyplinować administrację podatkową do sprawnego działania. Wysoka Izbo, projekt ten ma jasny cel - poprawić los podatnika i zwiększyć odpowiedzialność urzędników za wykonywane zadania publiczne. W związku z powyższym wnoszę o jego poparcie.
Projekt ustawy jest zgodny z prawem UE. Projekt ustawy nie wpłynie negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
