Miejsce: duża sala rozpraw Trybunału Konstytucyjnego
Data: 17 grudnia 2023 roku. godz.: 9.00
Miejsce i data sporządzenia wniosku: Poznań, 2 października 2023 roku
Wniosek sporządził: adwokat Krystian Legierski
Wnioskodawca: grupa posłów na Sejm
Przedstawiciel wnioskodawców: Janusz Palikot
Przedmiot kontroli: Ustawa z dnia 16 września 2023 roku o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy
O zbadanie zgodności:
1) a) art. 1 ust. 1, 2 i art. 2 ustawy z dnia 16 września 2023 roku o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy z art. 2 Konstytucji RP
b) wyżej wymieniony artykuł z art. 31 Konstytucji RP
c) wyżej wymieniony artykuł z preambułą Konstytucji RP
d) wyżej wymieniony artykuł z art. 2 i 31 Konstytucji RP
2) a) całego art. 2 ustawy z dnia 16 września 2023 roku o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy z art. 2 Konstytucji RP
b) wyżej wymieniony artykuł z art. 31 Konstytucji RP
c) wyżej wymieniony artykuł z art. 10 pkt. 1 Konstytucji RP
d) wyżej wymieniony artykuł z preambułą Konstytucji RP
e) wyżej wymieniony artykuł z art. 2 i 31 Konstytucji RP
3) a) całej ustawy z wyłączeniem art. 1 ust. 3-6 z dnia 16 września 2023 roku o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy w całości z art. 2 Konstytucji RP
b) wyżej wymienionej ustawy z art. 31 Konstytucji RP
c) wyżej wymienionej ustawy z preambułą Konstytucji RP
d) wyżej wymienionej ustawy z art. 2 i 31 Konstytucji RP
e) wyżej wymienionej ustawy z art. 6 Konstytucji RP
4) a) całej ustawy z wyłączeniem art. 1 ust. 1-2 z dnia 16 września 2023 roku o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy w całości z art. 2 Konstytucji RP
b) wyżej wymienionej ustawy z art. 31 Konstytucji RP
c) wyżej wymienionej ustawy z preambułą Konstytucji RP
d) wyżej wymienionej ustawy z art. 2 i 31 Konstytucji RP
e) wyżej wymienionej ustawy z art. 6 Konstytucji RP
5) a) całej ustawy z dnia 16 września 2023 roku o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy w całości z art. 2 Konstytucji RP
b) wyżej wymienionej ustawy z art. 31 Konstytucji RP
c) wyżej wymienionej ustawy z preambułą Konstytucji RP
d) wyżej wymienionej ustawy z art. 2 i 31 Konstytucji RP
e) wyżej wymienionej ustawy z art. 6 Konstytucji RP
Wzorzec kontroli: Od chwili opublikowania zmian w Dzienniku Ustaw do następnych wyborów, których ordynacja zostaje zmieniona minie mniej, niż pół roku.
Przepisy zaskarżonej ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy nie spełniają wymagań demokratycznego państwa prawa, ponieważ nie gwarantują bezpieczeństwa prawnego. W opinii wnioskodawców przepisy też nie zapewniają równości i braku dyskryminacji w życiu politycznym. Ponadto ustawa nie zapewnia sprawności instytucji publicznych.
UZASADNIENIE:
Stan faktyczny: Zgodnie z poprzednimi orzecznictwami Trybunału Konstytucyjnego, wprowadzanie istotnych zmian w prawie wyborczym powinno mieć miejsce co najmniej sześć miesięcy przed kolejnymi wyborami, rozumianymi nie jako sam akt głosowania, ale jako całość czynności objętych kalendarzem wyborczym. Zniesienie progu wyborczego i przeniesienie podziału mandatów na poziom okręgów stanowi zmianę istotną.
Mimo, że według ustawodawców, o czym wspominali w uzasadnieniu projektu ustawy, proponowane zmiany lepiej wykonują zasadę równości wyborów w świetle poprzednich orzecznictw są niezgodne z porządkiem prawnym Rzeczpospolitej Polskiej.
Udokumentowanie ostatecznego rozstrzygnięcia: viewtopic.php?f=133&t=213&start=100#p37261
Uzasadnienie zarzutu niezgodności kwestionowanego przepisu ustawy: W opinii wnioskodawców vacatio legis ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy jest zbyt krótkie, ustawa miałaby moc wiążącą już w nadchodzących wyborach do Parlamentu Europejskiego, a zmiany, czyli zniesienie progu wyborczego i przeniesienie podziału mandatów na poziom okręgów, stanowią zasadniczą zmianę Kodeksu wyborczego. Przez takie uchybienia ustawa nie zapewnia bezpieczeństwa prawnego RP.
Organy, które wyrażały chęć brania udziału w kampanii przedwyborczej miały za mało czasu na odpowiednie zmiany w organizacji swoich prac, co negatywnie odbiło się na ich funkcjonowanie. Ponadto partia polityczna i prawdopodobnie środowisko tej partii, która zgłosiła ustawę pod obrady miała zdecydowanie więcej czasu w porównaniu do innych organizacji, partii politycznych, co nie zapewnia równości w życiu politycznym.
Ponadto zaskarżana ustawa wymaga od instytucji publicznych bardzo szybkiego przystosowania się do tych zmian. W przypadku zmian w ordynacji wyborczej wymagana jest m.in. aktualizacja systemu informatycznego służącego do liczenia głosów i podziału mandatów. Jeśli od instytucji publicznych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wyborów wymaga się szybkich zmian zagrożone zostaje funkcjonowanie tego typu instytucji, ale też organizacja samych wyborów, które są podstawą demokratycznego państwa.
Załączniki:
1. Pełnomocnictwo szczególne do sporządzenia skargi konstytucyjnej.
2. Odpis i cztery kopie innych rozstrzygnięć (druk z Dziennika Ustaw) potwierdzających wyczerpanie drogi prawnej.
3. Cztery kopie wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawach K 31/06 (http://trybunal.gov.pl/rozprawy/komunik ... -wyborcza/ ), Kp 3/09 (http://trybunal.gov.pl/rozprawy/komunik ... pejskiego/ ), K 9/11 (http://trybunal.gov.pl/rozprawy/komunik ... -wyborczy/ ) [og dałem "Komunikaty po", bo te są prostsze ]
4. Wykaz posłów popierających wniosek