Sprawa Kp 1/26
: 22 maja 2018, 12:50
Podmiot inicjujący postępowanie: Królowa-regentka Maria
Miejsce: duża sala rozpraw Trybunału Konstytucyjnego
Data: 22 grudnia 2026 roku. godz.: 9.00
Trybunał Konstytucyjny rozpoznaje wniosek królowej-regentki Marii o stwierdzenie zgodności z Konstytucją ustawy z dnia 31 sierpnia 2026 roku o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy.
Na podstawie art. 120 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Regentka wniosła o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy z dnia 31 sierpnia 2026 roku o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy. Ustawie tej zarzuca niezgodność z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Uzasadnienie:
Trybunał Konstytucyjny rozpoznaje sprawę w pełnym składzie. Rozprawie przewodniczy prezes TK Michał Królikowski, a sędzią-sprawozdawcą jest sędzia TK Marek Chmaj.
Na sali obecni także Prokurator Generalny Krzysztof Karsznicki i reprezentant sejmu Adam Bodnar.
Miejsce: duża sala rozpraw Trybunału Konstytucyjnego
Data: 22 grudnia 2026 roku. godz.: 9.00
Trybunał Konstytucyjny rozpoznaje wniosek królowej-regentki Marii o stwierdzenie zgodności z Konstytucją ustawy z dnia 31 sierpnia 2026 roku o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy.
Na podstawie art. 120 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Regentka wniosła o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy z dnia 31 sierpnia 2026 roku o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy. Ustawie tej zarzuca niezgodność z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Uzasadnienie:
W dniu 27 października 2026 Marszałek Sejmu na mocy art. 120 ust. 1 przedstawił mi do podpisu ustawę z dnia 31 sierpnia 2026 roku o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy. Art. 3 ustawy ustalał termin wejścia w życie ustawy na 1 października 2026 roku. Regulacje prawne mogą mieć zastosowanie tylko do sytuacji trwających po dacie wejścia w życie tych regulacji, czyli prawo działa jedynie na przyszłość. Ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że to wynika z jej brzmienia lub celu. Jednak ani w debacie nad aktem prawnym, ani w uzasadnieniu nie została przedstawiona zasadność złamania zasady lex retro non agit.
Zgodnie z art. 2 ustawy pracownicy wykonujący czynności kontrolne zatrudnieni w Państwowej Inspekcji Pracy w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy składają oświadczenie o prowadzeniu albo nieprowadzeniu przez osobę najbliższą w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 2017 r. poz. 2204) działalności gospodarczej, której przedmiot pokrywa się z przedmiotem kontroli prowadzonej przez tego pracownika. Spełnienie wymogu ustawowego byłoby niemożliwe- prace nad aktem prawnym skończyły się w listopadzie, czyli miesiąc po proponowanym wejściu w życie ustawy.
Zasada niedziałania prawa wstecz, chociaż nie została wprost wyrażona w Konstytucji, stanowi w państwie podstawową zasadę porządku prawnego, opartego na założeniu, że "każdy przepis normuje przyszłość, nie zaś przeszłość". Dopuszczalne jest, na zasadzie wyjątku znajdującego uzasadnienie konstytucyjne, działanie wsteczne jedynie korzystnych dla obywateli modyfikacji prawa (orzeczenie TK z 20 grudnia 1994 r., K. 8/94). W wyjątkowych okolicznościach dopuszcza się pewne odstępstwa od zasady lex retro non agit, jeżeli przemawia za tym konieczność realizacji innej zasady konstytucyjnej, a jednocześnie realizacja jej nie jest możliwa bez dopuszczenia wstecznego działania prawa. W opinii ... nie przemawia za tym konieczność realizacji innej zasady konstytucyjnej, a modyfikacja prawa nie jest korzystna dla obywateli- nakłada na nich nowy obowiązek niemożliwy do zrealizowania właśnie ze względu na retroaktywność aktu prawnego. Naruszenie zasady niedziałania prawa wstecz prowadzi natomiast do naruszenia innych zasad znajdujących odzwierciedlenie w przepisach Konstytucji: zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa i zasady ochrony praw nabytych.
Ustawa
z dnia 31 sierpnia 2026 roku
o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy
Art. 1.
W ustawie z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 786, 962 oraz z 2018 r. poz. 305), po art. 44 dodaje się art. 44a w brzmieniu :
"Art. 44a.
1. Pracownik wykonujący czynności kontrolne składa pisemne oświadczenie o prowadzeniu albo nieprowadzeniu przez osobę najbliższą w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 2017 r. poz. 2204) działalności gospodarczej, której przedmiot pokrywa się z przedmiotem kontroli prowadzonej przez tego pracownika.
2. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, składa się w terminie 30 dni od dnia zatrudnienia pracownika na stanowisku, o którym mowa w art. 38 ust. 2.
3. Pracownik wykonujący czynności kontrolne dokonuje aktualizacji oświadczenia, o którym mowa w ust. 1, w terminie 30 dni od dnia zaistnienia przyczyny zaktualizowania oświadczenia.
4. Główny Inspektor Pracy określi, w drodze zarządzenia, wzór oświadczenia, o którym mowa w ust. 1.”.
Art. 2.
W terminie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy pracownicy wykonujący czynności kontrolne zatrudnieni w Państwowej Inspekcji Pracy w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, składają oświadczenie, o którym mowa w art. 44a ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
Art. 3.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 października 2026 r.
Trybunał Konstytucyjny rozpoznaje sprawę w pełnym składzie. Rozprawie przewodniczy prezes TK Michał Królikowski, a sędzią-sprawozdawcą jest sędzia TK Marek Chmaj.
Na sali obecni także Prokurator Generalny Krzysztof Karsznicki i reprezentant sejmu Adam Bodnar.